maandag 2 december 2024

Europees treinen blijft kansloos duur

Marrakech (c) En-vols.com


"Zullen we nog na de kerstdagen nog een klein weekje naar de zon gaan?" vroeg mijn vrouw gisteren. Het leek me een heerlijk idee. Ik zag mezelf al zitten op een terrasje ergens aan de Algarve of in Marokko met een winterzonnetje op m'n huid bij een graadje of 22. 


Het enige punt is dat de lekkere temperatuurtjes ver weg zijn met de kerstdagen. Eigenlijk te ver om naartoe te rijden met je elektrische bolide. Voor een beetje warme bestemming ben je al snel twee volle reisdagen onderweg en dan nog ben je eind december nog niet echt op een plek met garantie op lekker weer zullen we maar zeggen. 

En je moet ook nog terugrijden dus reistijd x2. Kortom de reis moet korter. En de reisbranche....die weet dat. 

Zeker als je kinderen hebt en daardoor vastzit aan de schoolvakanties, ben je gewoon fucked met hoofdletter F. 

Natuurlijk, je kunt in de kerstvakantie prima met je pubers de trein naar Rome nemen, als je tenminste geld hebt. Dat wordt dan €1021,70 alstublieft. 

Geen garantie op een zitplaats, en oh ja, dit alles is alleen voor de heenweg. De terugweg kost nog eens €1082,15, máár dan kunt u wel liggen in de nachttrein hoor mijnheer. 

Ineens begrijp je het succes van de luchtvaartmaatschappijen. Niet dat ik nou zo gecharmeerd ben van vliegen op fossiele brandstoffen, integendeel, maar een snellere manier om naar de zon te reizen vinden is nog niet zo gemakkelijk.  Hoewel luchtvaartmaatschappijen hun prijzen ook stevig verhogen in de kerstvakantie kun je voor minder geld dan bovengenoemde treinverbinding in minder dan 3 uur en 45 minuten van Amsterdam naar bijvoorbeeld Marakkesh en weer terug vliegen. Snel, dat zeker. Maar -net als de trein- nog altijd 4x zo duur als met de elektrische auto.

Zoek de kerstvakantie


Het zonnige vooruitzicht lijkt dus ver weg deze maand. Goed, misschien moeten we de eisen een beetje bijstellen. Met zijn vieren een citytrip naar London met de trein? "Dat schijnt financieel goed te doen te zijn" probeer ik nog.  Hoopvol typ ik Londen in bij de NS Internationaal reisplanner. Da's dan €1078,- in totaal mijnheer.  Voor de heenreis ja. Zucht.

Nee NS. Of heb je nog een 80% kortingskaartje?
#omdenken dan maar.

Voor de prijs van zo'n tripje kun je met je gezin en je EV een week lang elke dag een citytrip in een willekeurige Nederlandse stad doen, daar riant uit eten, naar de film, én een hotelkamer met ontbijt boeken. Dan hou je aan het eind van de week nog steeds geld over.  Ik ben toch zeker Sinterklaas niet. 


donderdag 10 oktober 2024

Gastblog: Met de vouwwagen naar Portugal

Vandaag een gastblog van vriend van de show Floris Mokveld die met zijn Renault Megane en vouwwagen naar Portugal is gereisd. 

Bedankt voor je bijdrage Floris! -- Maarten


Dit jaar voor het eerst weg met de Renault Megane E-tech Electric en de Holtkamper vouwwagen naar het buitenland en meteen maar lekker lang naar Spanje en Portugal. Wat een heerlijke trek- en reisauto is de Megane! Geen helling of berg was te zwaar. De achteruitrijcamera maakt het aan- en afkoppelen super simpel, dat kan ik alleen doen, op de mm. Afkoppelen was helaas in meer dan 80% nodig bij het laden, deze foto is de uitzondering.


Onderweg door Frankrijk hebben we de meeste keren gewoon geladen bij Tesla. Werkt uitstekend. Wel schrikken dus dat er in Portugal geen beschikbare Tesla laders zijn. En Ionity heeft hele mooie laadstations in Portugal maar de app van Ionity kan de sessie niet starten omdat de betaling nog niet geregeld is 😢. De paal doet het wel met de MIIO pas of passen van BMW en Porsche maar je betaalt dan de gewone prijs, zelfs al heb je een Ionity abonnement. Erg vreemd. Mogelijk dat de Renault pas met Ionity korting wel had gewerkt, maar die had ik niet.




Ga je naar Portugal, bestel op tijd de MIIO pas. Zonder die pas en laadapp zouden we heel slecht hebben kunnen laden. De meegebrachte 10 laadpassen werkten meestal niet en de laadpalen, waar er heel veel van zijn, staan niet in de reguliere apps. Zelfs Shell Recharge die vaak wel wordt geaccepteerd heeft niet alle laadpalen in de app.

 Omdat ook MIIO sommige palen niet remote kan starten was ik blij met de fysieke kaart. Aanvragen met prepaid tegoed kan vanuit Nederland. Doen! Wel op tijd doen, het kostte nu 4 maanden voor de pas was gearriveerd. 

Het is gebleken dat Portugal echt goed bezig is met elektrisch rijden. Laadpalen worden overal aangegeven, de app geeft alle info over laadsnelheid en kosten en aan het eind wordt aangegeven uit welke duurzame bronnen de stroom afkomstig is. (veel waterkracht uit stuwmeren, windkracht uit de windmolens op alle heuvels en zonnestroom van enkele hele grote velden. Bij elkaar is 97% van de energie in Portugal tegenwoordig duurzaam en hernieuwbaar.)




Onze reis naar en in Portugal is uitstekend bevallen. Voldoende laadmogelijkheden met de MIIO pas en goede tarieven. We verbazen ons nog steeds over de Shell Recharge pas en app. Bij de palen die de app kende kon je volgens de app laden voor 2 ct/min. Een rare prijs, dat zou per kWh minder dan 5 cent betekenen terwijl we met de MIIO pas gemiddeld voor rond de 50 cent hebben geladen. We gingen ervan uit dat Shell 2 cent per minuut rekent boven op de kWh prijs. Maar een proeflaadsessie die we uitvoerden om te zien welke factuur we zouden krijgen heeft geen factuur gegeven. Het bedrag van 49 cent was mogelijk te laag om ons in rekening te brengen.

Conclusie; Portugal, met de Miio laadpas gewoon goed te doen!


donderdag 5 september 2024

Kleeftarieven overzicht september 2024

Met welke laadpas kan je wel/geen kleeftarieven verwachten? En waar dan? 

En hoe hoog zijn ze dan? Na hoeveel uur gaat ze in? En ook in de nacht? 


Allemaal vragen waar deze matrix een antwoord op geeft. Veel plezier ermee!

 (opklik voor groot)




woensdag 31 juli 2024

Zomervakantie 2024 [Deel 3]

 Vervolg van [Deel 2]

Goed, de samenvatting van de zomervakantie laadkosten:


Totaal gereden: 3300 km 


Totaal geladen: 697 kWh waarvan 634 kWh via Ionity (€272,42) en 63 kWh via de Wroom app (€27.64).

Totale kosten: €300,06 

Kosten per kWh: €0,43

Kosten per km: €0,09




* Abonnementskosten Ionity Passport Power niet meegerekend (€11,99)

** Gratis laadsessie bij Agriturismo niet meegerekend (40 kWh)

*** Met volle batterij uit Nederland vertrokken en met lege batterij weer aangekomen


Alle andere info: 







vrijdag 26 juli 2024

Zomervakantie 2024 [Deel 2]

Vervolg van [Deel 1]

Op polarsteps kan je lezen hoe het zout het zeewater was of hoe het ijsje smaakt, maar bezoekers van dit blog komen natuurlijk om te kijken hoe we met zulke laag mogelijke kosten onze vakantie doorbrengen. 

Dus snel terug on-topic naar het onderwerp van dit blog, goedkoper laden. Na twee weken is het aardig moment om de balans van de laadkosten eens op te maken. 

DC: Ionity


In deel 1 had ik al verklapt dat ik voor deze vakantie heb gekozen voor Ionity Passport Power abonnement. Hoewel ik geen grote fan ben van laden met een smartphone app was het prijsverschil simpelweg te groot. In zowel Duitsland als Oostenrijk is het reguliere snellaadtarief voor Ionity 69 cent per kWh. Er zijn goedkopere alternatieven zoals laden bij Lidl voor 39 cent of voor 59 cent bij EnBW, echter voor die €10,- heb je dezelfde tarieven langs alle snelwegen en dus bespaart dit tientje je potentieel veel tijd. Ook in Italië is hun deal niet slecht, alle andere snelladers kosten hier ongeveer €0,95 / kWh en met Ionity passport betaal je bij de Ionity stations €0,47/kWh. Het is denk ik om die reden ook zeer druk bij Ionity, de helft ongeveer Italianen, de rest bestaat uit Nederlanders, Belgen, Duitsers, Zweden, Noren en Denen.

In de tijd van de Zoë moest er altijd een uur gewacht worden, dan maakt dat niet veel uit. Maar als je laadduur nog maar een kwartiertje is dan voelt dat toch een beetje zonde om nog een kwartier te besteden om de juiste Lidl of Kaufland lader te vinden. 

Het laden met de Ionity app is overigens ook niet alles. Soms kwam er een lader vrij en duurde het nog 5 minuten voordat in de app deze lader ook vrij kwam (sta je een beetje nutteloos naast een lader te wachten tot de app is bijgewerkt). Soms denkt de app dat je bij het Ionity station aan de andere kant van de snelweg bent en probeer je hopeloos paal #3 te starten terwijl dit dus paal 3 aan de andere kant van de snelweg blijkt te zijn.


Het voordeel van alles via dezelfde app en dezelfde CPO laden is dat je direct een duidelijk en helder overzicht hebt van je laadsessies en de kosten.  En zo laat de Ionity app mij nu zien dat ik tot midden Italië 7 ladingen heb afgenomen voor in totaal 355 kWh wat €151,81 heeft gekost. Tot nu toe gemiddeld dus 42,7 cent per kWh. 

AC Laden in Italië is erg duur


In Italië is het andere koek. AC laden op bestemming kost minimaal 65 cent per kWh en dan heb je een voordelige laadpas bij een Enel-X laadpaal. (Marktleider) 

Bovendien rekenen werkelijk alle providers ook tijdstarieven. Sommigen pas na 12 uur zoals Shell, anderen direct 10 cent per minuut zoals de laadpassen via Last Mile Solutions zoals Engie, Greenchoice, Elbizz etcetera. De meeste laadpassen na een uur of vier. Hierdoor kom je soms gemiddeld ver boven de euro per kWh uit, vergelijkbaar met €3,- per liter brandstof. 

Bij het agriturismo in de regio Venetië in Noord Italië rekenden ze 90 cent per kWh in de nacht en 60 cent per kWh overdag. Dit was voor hun één van de goedkoopste stroom aanbieders (!). Omdat ik de eigenaar geïnspireerd had te investeren in laadpalen en solar kreeg ik de laadsessie daar van 40 kWh gelukkig cadeau :-) 

Eenmaal aangekomen in de kustplaats Sirolo was ik aangewezen op AC laden aan de straat. Er is een Ionity station zo’n 30km ten zuiden van hier maar dat leek me toch ook niet erg praktisch. Inmiddels had ik uitgevogeld dat ik voor 59 cent kon laden met de app van Northe maar ik vond het nog steeds aan de dure kant. Ik kreeg een tip van iemand om eens te kijken naar de Italiaanse app “Wroom” want die zou aanzienlijk voordeliger zijn. En het klopte. Wroom laadt je laden bij Enel-X AC Laadpalen voor €0,44/kWh. Nog voordeliger dan de €0,47 bij Ionity dus.


Na het downloaden en instellen van de app met een betaalmiddel heb ik het gelijk getest. Mijn eerste Ricarica met Wroom bij Enel-X hier in Sirolo was 50.73 kWh voor €22.32. Aardig detail is dat Wroom ook geen tijdstarieven hanteert dus ik kon de auto prima opladen tijdens een strandbezoek zonder op de klok te zitten. 

Alles op een hoop gegooid tot nu toe gemiddeld nog 42,9 cent per kWh dus over de laadkosten niets te klagen. De gratis laadsessie heb ik uiteraard niet meegenomen omdat dit niet representatief is. 

Zo, genoeg over laadkosten geluld, vandaag gaan we met een bootje de Due Sorelle van dichtbij bekijken en dan vooral het strand natuurlijk. Ciao!







woensdag 10 juli 2024

Zomervakantie 2024 [Deel 1]

 

Sirolo (c) TurismoSirolo.it


Italië

Italië heeft de afgelopen jaren het hart van mij en mijn vrouw veroverd. We zijn zelfs op taalles gegaan en kunnen de Italianen al aardig verstaan. Spreken daarintegen blijft wel lastig als je in het dagelijks leven geen Italiaans spreekt. Maar anyway. 

Dit jaar hebben we iets geboekt in de Marken, een gebied wat we nog niet zo goed kennen. We reizen via een tussenstop van een weekje bij ons favoriete agriturismo in de buurt van Padua uiteindelijk naar het piepkleine dorpje Sirolo, wat direct aan zee ligt.


4 jaar vliegt voorbij

Ruim vier jaar geleden was ik begonnen met de planning voor een tolvrije rit met de Renault Zoe naar Napels. Over ongebruikte laadpassen en welke routes naar Zuid Italië het beste zijn. Ik hield me bezig met PCR tests, Passenger Locator Forms en vaccinatiebewijzen in apps. Je kunt de hele reis teruglezen via PolarSteps

Er is veel veranderd in 4 jaar. Corona lijkt al een eeuwigheid achter ons te liggen. De kinderen zitten niet meer op de basisschool maar zijn inmiddels 16 en 13 jaar en gaan naar de 5e en 3e klas van het voortgezet onderwijs. 


Plannen is overbodig geworden

Ionity Passport Power
Ook de auto is inmiddels vervangen en de Europese laadinfrastructuur is sterk gegroeid. Het is anno 2024 geen enkele uitdaging meer om via de snelladers een bestemming in Italië te bereiken, er staan er genoeg langs de route en met een willekeurig laadpas appje of je onboard navigatie heb je in een wip de dichtsbijzijnde lader gevonden en kan je er betalen.

Toegeven, dat is met een Ioniq5 makkelijk praten. Met de Zoe was het nog wel wat lastiger gegaan vanwege de kleinere actieradius en het ontbreken van de CCS snellaad aansluiting. Met een lage actieradius of een auto die niet kan snelladen is een gedetailleerdere planning misschien nog wel wenselijk. 

Met modernere auto's met snellaadoptie en een actieradius van 300km of meer is deze manier van voorbereiden inmiddels volstrekt overbodig. 


Keuzes

Natuurlijk blijven er altijd wel keuzes over die je moet maken, zoals de vraag of je via Zwitserland of via Oostenrijk naar Italië reist, bij welke snellaadboer je hoofdzakelijk langs zult gaan of dat je tolwegen wel of niet wilt vermijden. 

Normaalgesproken rijden wij over Zwitserland omdat we daar ivm de wintersport toch al een tolvignet voor hebben. Maar dit jaar kiezen we toch voor de Oostenrijk route omdat in Zwitserland veel files worden verwacht bij de St. Gotthard tunnel. Dat heeft dan weer te maken met het wegspoelen van de alternatieve route naar Italië, de A13, een paar weken geleden. 

Voor het snelladen heb ik een Ionity Passport Power abonnement afgesloten, waardoor laden tot de Italiaanse grens bij elk Ionity station voor 39 cent per kWh kan. 



Laden in Italië is dit jaar duur 

Grannycharge Agriturismo
In Italië is het Ionity tarief een whopping 47 cent, maar dit is nog altijd ongeveer de helft voordeliger dan de reguliere Italiaanse snellaad tarieven. Zels bij AC laadpalen is het tarief daar inmiddels zo rond de 65 tot 70 cent. 

Gelukkig mag ik bij het Agriturismo altijd voor een prikkie op hun stopcontactje volladen, dat duurt 60 uur ofzo maar het werkt. Voor ongeveer een tientje is de auto dan weer van leeg naar vol. 

Omdat we ruim twee dagen voor de reis uittrekken weten we nog niet of we zoveel tijd over hebben dit ook tolvrij te doen, daar kun je nog wat mee besparen maar je reistijd wordt er wel aanzienlijk langer van. In mijn eentje had ik dat wel gedaan denk ik, maar met het gezin lijken de ruime tolwegen me toch wat comfortabeler. 




Vanaf vrijdag kun je stap voor stap met ons meereizen via de nieuwe polarsteps trip die ik heb aangemaakt. (Zie onder) Ik zie je daar!


woensdag 3 juli 2024

De 5 beste Carplay apps voor EV rijders



Carplay in actie


Een goede vriend van mij is groot fan van Apple Carplay. Hij heeft zelfs zijn nieuwe auto erop uitgezocht. Het maakt niet uit hoe goed de onboard navigatie is, het eerste wat hij doet bij het instappen is Carplay activeren en navigeren met zijn eigen mobiel. 

Meer en meer laad-apps bieden Apple Carplay en Android Auto functionaliteit. Inmiddels al ruim dertig stuks. Hoog tijd om eens te onderzoeken wat deze apps nu waard zijn voor de gemiddelde EV rijder en wat je er onderweg naar je (vakantie)bestemming nu werkelijk aan hebt. Ik heb overigens geen Android Auto getest, maar ik verwacht dat de functionaliteit min of meer hetzelfde zal zijn. 

Groot aanbod van apps

Het eerste dat mij opviel toen ik mijn telefoon in de auto aansloot was hoeveel EV apps al Carplay aanbieden. Een enorme berg icoontjes staarden me hoopvol aan om aangetikt te worden. Ik vroeg me af wat die apps nog meer zouden kunnen dan slechts zoeken een navigeren naar laadpalen. De meeste apps hebben een soort overlay voor laadpalen op een kaartje en een navigatieknop die de locatie van zo'n laadpaal naar Google Maps stuurt. 

Aangezien navigeren naar een laadpaal al meer dan 10 jaar met vrijwel elke onboard navigatie van elke EV kan, leek me dat niet bijzonder genoeg om verder uit te zoeken. Ik heb ze allemaal getest en toch wel een aantal interessante dingen ontdekt. Alle apps op alfabetische volgorde:


Apps die niets toevoegen 

Om de verwachtingen meteen te managen is het goed te vertellen dat het overgrote deel van deze apps direct afvalt. In de lijst zitten veel apps waar je geen zak aan hebt. Bijvoorbeeld als het dichtsbijzijnde laadstation in Stockholm of Istanbul is. Ik heb besloten die specifieke (buitenlandse) apps dan ook niet verder te onderzoeken. Er zijn ook enkele apps die niet (goed) werken, zoals die van EVWay, die zelfs crashte. Ook die haal ik uit de lijst. 

Dan heb je nog apps die niets toevoegen als je niets betaalt of als je je niet registreert, zoals o.a. Becharge, Chargeprice, Zap-Map, ABRP en Pump. Ook deze apps neem ik niet mee. Hoewel hier best mooie Carplay apps tussen zitten, is veel van die functionaliteit ook in niet-betaalde apps beschikbaar, wat toch wat beter aansluit bij mijn doelgroep.

De laatste categorie apps waar je weinig aan hebt zijn de apps die allemaal precies hetzelfde doen. Ze geven een eenvoudig kaartje weer, met daarbij bovenaan 'zoeken', 'favorieten' en 'filters'. Daarmee voldoen ze aan de basis functionaliteit om een laadpaaltje in de buurt te vinden en kun je soms onderscheid maken tussen snelladers en normale laadpalen, maar vrijwel nooit meer dan dat. Deze 13-in-dozijn apps halen het podium ook niet. 

De lijst met interessante apps wordt nu een stuk korter. Wat mij betreft zijn dit vijf apps waar je echt iets meer aan hebt:


Ik zal ze stuk voor stuk behandelen met alle voor- en nadelen en daarna mijn conclusie met je delen. 


1) Chargefinder  ⭐⭐⭐⭐⭐  

De Carplay app van Chargefinder heeft een paar nuttige functies die vooral handig zijn voor de bijrijder, of met enige voorbereiding, aangezien een paar van die functies vanaf je mobieltje moeten gebeuren. 

Zo kun je bijvoorbeeld filteren op netwerk, waardoor je alleen laadpunten van een bepaald netwerk in jouw omgeving ziet. Dit kan in veel apps niet. In dit voorbeeld heb ik in de chargefinder app op mijn mobiel een kaartfilter ingesteld op Vattenfall, en in je carplay scherm zie je nu alleen maar Vattenfall laadpalen verschijnen.


Een andere handige feature is de routeplanner. Je plant een route in de Chargefinder app, vervolgens op je Carplay scherm tik je de routeknop aan. Je krijgt direct een lijst met alle laadpalen langs je route om erheen te navigeren. Verandert onderweg je plan, dan kun je terug naar die lijst gaan en gewoon een andere selecteren. Erg makkelijk als je je plan nog niet in beton gegoten is maar je je laadstops bijvoorbeeld een beetje van de drukte of van het weer af laat hangen. In dit voorbeeld een route van Apeldoorn naar Venlo.




2) Chargemap ⭐⭐

Hoewel Chargemap in eerste instantie niet echt ergens in uit lijkt te blinken, is er één handig dingetje waardoor hij toch een plaatsje in deze lijst verdient: het filter 'langs de snelweg'. Hoewel dit niet veel afwijkt van een willekeurig snellaad/DC filter, is deze toch geavanceerder. Samen met de andere filters geeft dit veel zekerheid onderweg. 




3) Fastned ⭐

Voor de echte liefhebbers. Heb je bijvoorbeeld een Fastned abonnement dan is het aantikken van de Fastned app sneller dan in een andere app te filteren op Fastned stations. Verder zie je direct hoe druk het er is. Voor de rest is deze one-trick-pony app vrij beperkt.




4) Plugsurfing ⭐⭐⭐

Plugsurfing heeft één belangrijk voordeel ten opzichte van de 13-in-dozijn apps, en dat is dat ze naast de reguliere navigatie opties van elk laadpunt het tarief laten zien. Speciaal voor de prijsbewuste rijder dus, al zijn de tarieven van Plugsurfing over het algemeen wel wat hoger dan de tarieven van andere aanbieders.




 5) Shell Recharge ⭐⭐⭐⭐

Aan de app van Shell Recharge is (net zoals bij de smartphone app) iets meer aandacht besteed dan de meeste partijen doen. Net zoals bij Fastned kun je filteren op hun eigen snellaadstations, en net als Plugsurfing laten ze van elk station de (eigen) prijs zien. Je kunt bezette en/of defecte stations eruit filteren zoals bij Chargemap, waardoor het een goede allround app is voor allerlei verschillende situaties in de stad of op de snelweg.




Beoordeling

Op nummer één eindigt Chargefinder. Veruit de meeste opties en een mooie integratie met hun smartphone app functies. Geen gezeur met verplichte menuutjes voor aanmelden, registreren of betalen, wél een uitgebreide lijst met handige functionaliteiten. Absolute aanrader. Vijf sterren.  ⭐⭐⭐⭐


Nummer twee: Shell Recharge. Veel nuttige opties en functies, de app reageert snel en naast de standaardfilters voor vermogen worden ook overal prijzen vermeld. Een routeplanner of meta data zoals eetgelegenheden nabij de laadpunten zou deze app nog nét iets beter maken. Vier sterren. ⭐⭐⭐⭐


Nummer drie: Plugsurfing. Alle laadpalen die je zoekt kan je er vinden, er zit een eenvoudige routeplanner in en ook alle prijzen van alle laadstations zitten er in verwerkt. De interface kan wat beter, het menu bovenaan ziet eruit alsof het nog niet helemaal afgemaakt is. Voor Plugsurfing daarom drie sterren. ⭐⭐⭐





Nummer 4 in de lijst is Chargemap. Het is nét iets beter dan het gros van de apps door wat handige
filters die ze hebben toegevoegd. Wat handig is, dat je de beschikbaarheid op de kaart kunt zien aan de groene of rode stipjes in de herkenbare Chargemap icoontjes. Maar méér ook niet. Twee sterren. ⭐⭐

Uploaden: 29690 van 29690 bytes geüpload.

De hekkensluiter op nummer 5 is Fastned. Deze carplay app is eigenlijk alleen handig om snel Fastned stations te zoeken en de drukte ter plaatse te checken. Voor de rest geen unieke features. Één ster. ⭐



Conclusie

Elke app heeft voor- en nadelen. Ga je op vakantie dan is het handig een carplay app te hebben waar ook routeplanning bij in zit, zoals de app van Chargefinder. Deze app is ook wat meer geschikt voor de doorgewinterde EV Nerd. Ben je meer kostenbewust bezig dan is de app van Plugsurfing misschien wat voor jou, daar kan je in elk geval de grotere prijsverschillen in waarnemen. Zoek je een wat meer generieke en gebruiksvriendelijke app kijk dan eens naar die van Shell Recharge. 

Wil je alleen even snel naar de dichtsbijzijnde vrije Fastned navigeren zit dan is de Fastned Carplay app een handig ding.

vrijdag 31 mei 2024

Aan wie geef jij je geld deze zomervakantie?

 


Waar een verjaardagsgesprek een paar jaar geleden nog ging over of je wel elektrisch op vakantie 'durfde' gaat het dit jaar om welk snellaad abonnement je het beste af kan sluiten. Waar Tesla met hun membership recent het maandtarief heeft verlaagd, heeft Ionity een offensief ingezet, genaamd Ionity Passport Power

De voorwaarden zijn min of meer hetzelfde, je betaalt ongeveer 11 euro en je mag een maand lang veel goedkoper snelladen in heel Europa. Zo kun je bijvoorbeeld bij alle Ionity stations in Frankrijk al voor 33 cent per kWh terecht, lager dan het tarief aan de gemiddelde AC laadpaal in Nederland. Tesla heeft in Nederland stations waar je al voor 25 cent per kWh terecht kan.

In onderstaande tabel heb ik de meeste voorwaarden op een rij gezet. Met PAYC bedoel ik Pay As You Charge, dus als je eenmalig een keertje bij zo'n station komt zonder dat je er een abonnement voor afsluit. Vanaf 2x laden in één maand is een abonnement voor de meeste rijders al interessanter.

Grofweg is Ionity vooral geschikt voor mensen die absoluut niet de snelweg afwillen, 800V auto's rijden zoals de Kia EV6 / Hyundai Ioniq 6, of als je werkgever je laadpas kosten betaalt. Ook auto's met de laadklep thv de B-stijl kunnen bij Ionity wat beter terecht omdat deze auto's bij Tesla overdwars bij de lader moeten parkeren vanwege de kortere laadkabel bij Tesla.

Tesla stations bieden over het algemeen meer laders en daar heb je dus minder kans op wachttijden. De tarieven zijn iets gunstiger en de voorzieningen zijn vaak beter omdat grote restaurants van de snelweg af nou eenmaal vaak schonere toiletten hebben dan locaties direct aan de snelweg. 

Om volledig zorgeloos op pad te gaan kun je natuurlijk ook beide abonnementen afsluiten. Dan kan je alle voordelen van beide aanbieders toepassen :-)

Protip: Gebruik je het abonnement maar voor één vakantie van bijvoorbeeld 3 weken, vergeet dan niet direct na het afsluiten het abonnement weer op te zeggen. 

Goeie reis!


















vrijdag 1 maart 2024

Waar staan de Allego laadpalen met blokkeertarief?

Het is 1 Maart. Als je niet kan opladen waar je wil en wanneer je wil, gaat dat ten koste van je algemene levenskwaliteit. Ofzoiets. Om dit probleem op te lossen introduceert Allego daarom een blokkeertarief van €0,25/uur op al hun laadpalen in het 'open laadnetwerk'. 


Allego Webcare: Alle Allego laadpalen

Welke palen dit precies zijn schijnt niemand te weten. Bij vragen hierover geeft de webcare van Allego op Facebook aan dat dit alle reguliere AC laadpalen betreft maar dat is in elk geval onjuist. 

Wat houdt dit 'open laadnetwerk' dan  precies wél in? Op welke palen kan je straks een blokkeertarief verwachten en op welke niet? 

In totaal gaat het om ongeveer de helft van alle 9000 Allego laadpalen dus de impact is aanzienlijk. Hoe kun je er achter komen hoe het in jouw regio zit?  


Hoe herken je ze?


Wat we weten is dat het om alle Allego laadpalen gaan die buiten 'actieve' concessies vallen. Dus in regio's waar Allego niet de standaard partij is voor het plaatsen en exploiteren van nieuwe laadpalen. Dit kunnen ook regio's zijn waar Allego eerst wel een concessie had, zoals bijvoorbeeld in Gelderland of Overijssel. 

Er zijn ook regio's waar Allego in het geheel geen laadpalen via concessies heeft (gehad), zoals bijna alle gemeentes in Zeeland, Midden-Groningen en Noordwijk. Hier kan je met redelijke zekerheid vaststellen dat het blokkeertarief op Allego laadpalen per vandaag actief zal zijn.  

Allego heeft helaas geen kaart gepubliceerd waar je deze blokkeer-tarief-palen kunt raadplegen. Je kunt het bij je eigen gemeente navragen. Mocht je daar een snel, concreet en duidelijk antwoord ontvangen hoor ik dat graag in de comments maar ik denk dat er snellere manieren zijn. 

Op laadpaal niveau is er natuurlijk Allego's eigen Smoov app, die je duidelijk vertelt of er een connectietarief geldt. Echter deze is nogal traag met het opvragen van het tarief en geeft je nog altijd geen duidelijke overzicht van alle laadpalen waar het tarief voor gaat gelden. 

Vooralsnog lijken de laadpalen zich te onderscheiden van de rest doordat de prijs in concessiegebieden afwijkt. Buiten de concessiegebieden mag Allego de prijs zelf bepalen en daar zie je dat alle laadpalen met een CPO tarief van €0,56/kWh geprijsd zijn. Deze groep laadpalen komt in grote lijnen overeen met de groep die Allego het 'Open Laadnetwerk' noemt. 

Niet bij alle laadpassen

Niet alle laadpassen berekenen het blokkeertarief door. Zo zijn er diverse laadpassen waarbij het niet uitmaakt op welke allego laadpaal je laadt, je krijgt géén blokkeertarief in rekening gebracht. Zie hiervoor ook de eerste kolom in dit overzicht. 


Zodra er meer bekend wordt of als Allego toch een kaart ter beschikking stelt dan laat ik het je uiteraard direct weten. 


woensdag 14 februari 2024

Wintersport 2024 [Deel 1]





Vrijdagmorgen vertrek ik weer naar de sneeuw om daar met het gezin en vrienden een week te skieën / snowboarden. In deze blog deel ik mijn overwegingen en ervaringen over de heen- en terugreis met je. Hoe ontkom je de drukte op het moment dat iedereen richting de bergen vertrekt?

Eerdere edities:


2021: Les Menuires, 3 Valléés, Frankrijk II  --> Ameland

Aan de infrastructuur ligt het anno 2024 niet meer; er staan meer dan 1000 snellaadstations langs de populaire routes richting de wintersportgebieden. Het aanbod van snelladers is daarmee ruim voldoende. Nu er veel EV rijders bij zijn gekomen zie je wel wat andere probleempjes ontstaan, die zich ook in het normale verkeer en bij de restaurants voordoen. Ik heb het natuurlijk over drukte. 


Het gaat niet meer om het aanbod snelladers, het gaat over het vermijden van de (laad)spits 


We willen kennelijk allemaal op vrijdagavond 19:00 laden bij dat ene snellaadstation naast McDonalds op de een paar honderd kilometer landinwaarts in Duitsland. Niet alleen sta je dan lang op je eten te wachten maar qua laadpalen is het dan ook geen pretje. Kortom het is niet meer de vraag óf we voldoende laadpunten hebben maar de discussie wordt er meer eentje van verwachtingsmanagement qua spits op de populaire laadstations. Dat vergt een andere aanpak dan voorgaande jaren. 

Omdat laadfiles mij ook wel eens is overkomen ga ik dit jaar mijn route daarop aanpassen en ik zal je uitgebreid vertellen hoe en waarom, zodat jij daar ook iets aan hebt. 

Net zoals in 2022 reis ik op de vrijdag weer naar Weil Am Rhein waar ik in de avond mijn gezin van de luchthaven ophaal omdat die overdag nu eenmaal nog andere verplichtingen hebben. Na een overnachting rijden we zaterdag via Zwitserland verder richting Les Menuires, in de Franse Alpen. 

Stap 1: Het regelen van een digitaal (eindelijk!) vignet voor Zwitserland. Toen ik dat geregeld had ging ik op zoek naar welk snellaad-abonnementje voor mij het handigst zou zijn. 

Waar ik eerst nogal gecharmeerd was van de tarieven en het grote aanbod van EnBW is me dat buiten Duitsland nogal tegen gevallen. 

Helaas voor Fastned zit er vanaf Basel tot Les Menuires niet één Fastned station langs de route, en hoewel ik het lieve jongens en meisjes vind lijkt 40km omrijden me ook niet echt aantrekkelijk. 

Om toch de kosten over de hele reis dus te kunnen beperken heb ik via een oude BMW laadpas een Ionity abonnementje afgesloten waarmee ik voor een gunstig tarief bij Ionity terecht kan. In Duitsland betaal je daardoor geen €0,79 maar €0,45 en in Frankrijk geen €0,59 maar €0,30 per kWh. Klein nadeel is wel dat ik daarmee zelf ook bijdraag aan de drukte op de populairdere stations.

Natuurlijk zijn er langs het hele traject diverse andere opties, zoals met Bump laden bij o.a. Aral Pulse voor €0,56/kWh, of 'gewoon' bij Fastned, maar aangezien ik het abonnementje nu toch al heb afgesloten wil ik het dus toch via Ionity stations proberen. De andere opties hou ik als "plan B" achter de hand. 


De route plannen


Goed, 

Chargefinder, A3 + Ionity
richting Karlsruhe dus en dan daar ergens recht naar beneden. Klassiek gezien neem ik altijd de A50/A12/A3.(Rechtsreinisch dus). Niet omdat daar een hele specifieke reden voor is, maar meer vanuit gewoonte. Echter precies op dit traject heb ik wel eens last gehad van "Ladestau". Toegeven, dit was wel op de terugweg maar toch speelt het mee in mijn overwegingen.

Ik heb de kaart van Chargefinder erbij gepakt en gefilterd op Ionity stations. Er staan er vijf op dit traject, waarvan ik de eerste drie zo voorbij zal rijden omdat bij nummer drie pas 200 van de ~300km winter actieradius is gebruikt. 

Dat betekent dat bij nummer vier (Bad Camberg West) de batterij echt leeg is. Met slechts 4x CCS kabels is het hier rond de voorjaarsvakanties elk weekend (d)ruk, niet zelfden continu bezet met een wachtrij. Vooral tussen 11:00 en 19:00.


Misschien was dit toch niet de slimste strategie.  Gelukkig voor mij kan je vanaf Apeldoorn ook de zogenaamde linksrheinische versie van de weg naar Karlsruhe nemen. Dat zou al kunnen bij Arnhem door daar via Nijmegen / Venlo naar de Duitse A61 te rijden maar ook gaandeweg snelweg <3> kan je bijvoorbeeld in de buurt van Keulen of Bonn gemakkelijke switchen naar Linksrheinisch om daar te komen, en dat is precies wat ik van plan ben. 


Dit heeft voor mij vijf voordelen: 

1) Regio Zuid heeft de voorjaarsvakantie er al op zitten dus waarschijnlijk minder Nederlanders op de weg
2) Op de A61 zijn deze winter veel minder wegwerkzaamheden in tegenstelling tot de A3
3) Ik ontwijk de drukte rondom Frankfurt - Mannheim - Karlsruhe
4) Handiger geplaatste snellaadstations voor mijn actieradius
5) Eerder in Frankrijk waar de weg beter en de laadtarieven scherper zijn.


Chargefinder, A61 + Ionity
Als de batterij bijna leeg is (275km) bereik ik het eerste station, Brohtal West. Dit station heeft zes laadpalen in plaats van de vier aan de A3 bij Bad Cambergh én vanaf Brohtal kan ik in één keer naar de Franse Ionity bij Straatsburg, want dat is vanaf daar toevallig ook precies 275km. Dit station in Frankrijk is overigens niet alleen rustiger en uitgebreider, (7x CCS) maar ook 33% voordeliger waardoor ik wat centjes bespaar voor een pizza. 😏 


Verder via La France

Daarna zijn er langs mijn route nog twee grotere Ionity stations van minimaal 6 snelladers bij Haut Koenigsbourg en Sierentz waar het hoogstwaarschijnlijk rustiger zal zijn dan langs de A5 aan de oostzijde van de Frans-Duitse grens en met een aantrekkelijker tarief. 

En ja, ik weet dat er een stukje 'onzichtbare tolweg' (Flux Libre) zit bij Straatsburg maar deze €4,- heb ik er graag voor over want de weg is beter en aanzienlijk rustiger, zo heb ik afgelopen zomer op de terugweg  vanuit Italïe gemerkt. (Zie deze polarsteps link, scroll naar dag 20) 


Vanaf Ionity Sierentz is het nog maar 20km naar het hotel. In dit hotel staan sinds kort een aantal laadpalen in de parkeergarage dus daar druppel ik dan vol voor het tweede deel van de reis. 


Ionity Bernolsheim / Straatsburg

Vanaf Basel

De afstand van het hotel naar het volgende Franse Ionity station (Aire de Fontanelle) net onder Genéve nabij Annecy is 296km dus dat kan nog spannend worden. Precies in het midden op 147km passeren we een Zwitsers Ionity station onder het meer van NeuChâtel (Lully).  

Misschien dat ik daar nog een klein beetje bij laad voor de zekerheid. Het kortingstarief bedraagt hier 0,51 CHF (€0,54) en dat is bijna 2x zo duur als dezelfde stroom bij de Franse stations. Daarom lijkt een KilloWattUurtje of tien (50km) mij meer dan voldoende. Misschien gebruik ik daar nog wel wat Hyundai vouchers of &charge kilometers voor, dat is altijd een handig doel voor die kleine laadsessies. 

Frankrijk

Als we eenmaal weer in la France rijden zijn op dit laatste traject van 150km nog twee Ionity stations. 

Het is aan te raden om nog even bij te plussen vóórdat je de berg op gaat. Dat is op de terugweg fijner als je na een week met een ijskoude batterij weer de berg af komt. Het is ook handig voor je 12V batterij die bij Hyundai beter bijlaad bij een volle tractiebatterij. Tenslotte staat de auto vooral 's nachts af en toe met -15 graden op de parkeerplaats en daar houden EV's niet zo van.

Tot slot kun je alle avonturen natuurlijk volgen op m'n polarsteps account. Reis je ook mee?




zaterdag 13 januari 2024

Bespaar €100 op je wintersport trip

Zes jaar geleden alweer, in Januari 2018 schreef ik mijn eerste blog over 'elektrisch' op wintersport. Ik heb besloten de inmiddels klassieke blog er weer eens bij te pakken en te kijken naar wat er naast mijn leeftijd allemaal veranderd is ten opzichte van nu. 

Wat in elk geval hetzelfde is gebleven is dat we nog steeds met z'n vieren op wintersport gaan, (❤) dat we nog altijd een overnachting onderweg boeken, dat we nog steeds vastzitten aan schoolvakanties en dat ik nog steeds op de prijs probeer te letten 😅 al merk ik dat ik hier tegenwoordig wel wat minder kritisch op ben dan toen.

Er zijn twee grote verschillen. Het eerste verschil is dat we nu een hele andere auto rijden die ongeveer 5x zo snel laadt. In 20 minuten voeg je meer bereik toe waar de vorige auto een uur nodig had voor minder kilometers. Verder zijn er nu zoveel laadstations dat plannen eigenlijk weinig meer toevoegt, althans, als je een route plant om te kunnen zien waar je gaat laden. Want er is altijd een goed excuus waarom je tóch afwijkt van zo'n planning. Je krijgt trek, er moet iemand plassen of er staat een dikke file waardoor je route en dus het plan verandert.



Verschil in laadstations


(c) Chargefinder.com
Op de route vanaf mijn huis tot de Zwitserse grens kon je in die tijd de snelladers nog tellen, als ik nu alleen de hyperchargers van 150kW op dit stukje van de route bekijk dan zie je op een traject van nog geen 700km al meer dan duizend snellaadstations. Sommige stations hebben meer dan 30 laders staan. 

Kortom, in de praktijk betekent dit dat je om de paar kilometer altijd ergens een kwartiertje kunt stoppen om bij te laden en dat je dit tot aan de skigebieden met 3x laden prima redt.

'Wat blijft er dan nog over om over te bloggen?' kan je je afvragen. Nou, het prijs component is er nog steeds. Als je zonder enige voorbereiding naar Les Trois Vallées rijdt dan ben je voor de stroom voor de heen- en terugweg zo'n 250 euro kwijt.  Dat moet met een beetje slimmigheid zo'n 100 euro goedkoper kunnen, en daar kan je onderweg dan weer een hotel overnachting van betalen, een autobahnvignet voor kopen of een goed avondje van uit eten gaan. 

Daar gaat mijn blog vandaag dus over. Voor de duidelijkheid, ik hoef dus niet koste wat kost gratis op de plaats van bestemming te komen, maar ik wil wel een beetje kritisch naar de uitgaven kijken op zo'n manier dat je weinig comfort hoeft in te leveren maar toch knaken bespaart.


Besparen in drie stappen


Stap 1 - Hoeveel stroom heb je nodig? 

Om te onderzoeken wat er eigenlijk te besparen valt reken je eerst uit hoeveel kWh aan stroom je nodig hebt voor de heen en terugreis. Dit doe je door het aantal kilometers door 5 te delen. Vergeet niet de kilometers die je thuis hebt opgeladen hier nog af te halen, je vertrekt immers met een volle batterij.

In mijn geval is dat heen en terug zo'n 2200 kilometer waarbij ik de thuisgeladen kilometers (350km) er vanaf haal. Er blijft dan 1850 km over waarvoor ik onderweg stroom moet tappen. Deze 1850 deel ik door 5 en dan kom je op 370kWh aan benodigde stroom. 


Stap 2  - Wat kost deze stroom?

Vermenigvuldig dit getal met het gangbare gemiddelde snellaadtarief. Om het makkelijk te houden pak ik hiervoor even het Fastned kWh tarief van Duitsland. In mijn geval dus 370kWh *  €0,69/kWh en dan kom je op €255,30 aan benodigde stroomkosten voor een retour. 


Stap 3 - Vergelijk met een lager tarief 

Bepaal het gemiddelde tarief waar je voor kunt laden op de hele route. Hier moet je je verschillende opties gaan onderzoeken die ik straks verder zal gaan toelichten. In mijn geval kwam ik op 42 cent per kWh uit. Haal deze 42 cent van de eerder gebruikte 69 cent af en maak de rekensom opnieuw om te zien wat je bespaart. In mijn geval scheelt het dus 370 kWh * €0,27 = €99,90.


Welke keuzes heb je?


Optie 1: Maandabonnement bij een grote snellaad aanbieder. 

Hier heb ik al eerder een uitgebreid artikel over geschreven. 

Voordeel: Kleine moeite, besparing minimaal 62 euro op je wintersportreis

Nadeel: Je moet bij hetzelfde netwerk laden, uitwijken bij drukte levert geen voordeel op, abonnement na je vakantie niet vergeten op te zeggen. 

Je kunt een maand lang een abonnement nemen bij diverse aanbieders. Voor ongeveer 12 tot 13 euro kun je vervolgens de kWh tarieven vastzetten bij Tesla, Fastned of Ionity voor respectievelijk ~45 cent, ~48 cent of ~59 cent per kWh en levert je een besparing op van zo'n 75 euro bij Tesla en zo'n 62 euro bij Fastned en Ionity. de kosten voor het maandabonnement heb ik hier al afgehaald dus dit voordeel hou je voor 1 vakantiereis daadwerkelijk over in je portemonnee.

Tesla en Ionity zijn licht in het voordeel t.o.v. Fastned in Oostenrijk en Zwitserland want die hebben daar een betere dekking. Zo heeft Fastned bijvoorbeeld nog geen stations in Oostenrijk. 


Optie 2: Goedkopere laadstations bezoeken


Jelle Gerardts heeft een Google My Maps gemaakt met goedkope snellaadopties voor onderweg. Zoals je ziet vind je veel Aldi's en Lidls met meerdere snellaadstations van 150kW+ waar het tarief een bescheiden 39 cent per kWh is. Omdat het er zoveel zijn kan het natuurlijk geen kwaad om hier een paar van in te plannen onderweg naar je bestemming. Gebruik je alleen déze laadstations tot je op de latten staat dan kun je zelfs meer dan 110 euro besparen.

Voordeel: Goedkoop, geen abonnement nodig, vaak met bankpas/creditcard te bedienen

Nadeel: Openingstijden dus 's nachts vaak niet beschikbaar, minder voorzieningen, minder laders, en een winkelbezoek is moreel verplicht


Optie 3: Freshmile (voor de nerds) 


Met de laadpas van Freshmile kan je bij steeds meer snellaadstations zoals die van Fastned terecht. Je betaalt bij veel van deze snellaadstations zoals o.a. bij Fastned en Aral Pulse in Duitsland een aantrekkelijk tarief van 30 cent per kWh + 30 cent per minuut. Heb je de snelladers maar heel kort nodig, zoals bijvoorbeeld met een Kia EV6 dan kan je in 18 minuten zo'n 50kWh laden. Je betaalt dan  in totaal ongeveer 41 cent per kWh. 

Heeft jouw auto een half uur of meer nodig of laadt hij langzamer dan 150kW dan gaan de tarieven al snel door de 50 cent per kWh en is deze laadpas niet zo aantrekkelijk meer. Omdat je hier een aardige berekening voor moet doen en je auto + laadcurve goed moet kennen is deze methode vooral geschikt voor de echte die-hard nerds.

Optie 4: Aanvullende abonnementen 


Via EnBW naar Oostenrijk
Bij sommige laadpassen kan je extra paketten activeren. Bijvoorbeeld bij Mini Charging, BMW, Kia of Hyundai kun je voor een klein bedrag per maand scherpe tarieven bij Ionity krijgen, varierend van een korting van 10-30 cent tot een vast Europabreed Ionity tarief van 39 cent per kWh.

Een nadeel hiervan is echter is dat dit vaak alleen beschikbaar is je ook een auto van dat merk rijdt. Een uitzondering hierop is Skoda. Zonder Skoda kan je toch hun powerpass aanvragen, waarmee je voor €15,- de tarieven bij alle AC + Ionity en Aral Pulse snelladers verlaagt tot €0,50/kWh. Elli biedt een vergelijkbaar aanbod. 


Optie 5: EnBW


Bij het Duitse EnBW kun je ook diverse voordeelpaketten afsluiten, zo hebben ze bijvoorbeeld 'Charging Tariff L' (maandelijks opzegbaar) voor €18,- waarmee je bij heel EnBW inclusief alle Hyperchargers voor 39 cent kan laden, bij alle andere snellaad aanbieders (behalve Ionity helaas) is het snellaad tarief 50 cent. Laadt je bijna alles bij EnBW dan bespaar je daarmee ook al gauw een kleine 100 euro. 


In het verleden was het als Nederlander nog wel eens lastig om de laadpas van EnBW te ontvangen, of dit nog altijd zo is is onduidelijk maar de app is in elk geval eenvoudig te downloaden en te koppelen aan je creditcard.

Dat is aanzienlijk goedkoper dan Tesla en ze hebben een groot netwerk op de routes tussen Nederland en de bekende wintersportgebieden. 


Het EnBW Netwerk (100kW+ stations)


Ook zonder abonnement vragen ze 61 cent per kWh bij hun eigen stations en voor €5,99 per maand kan je het tarief op het EnBW netwerk vastzetten op 49 cent. Deze 6 euro heb je zo terugverdiend want op de hele vakantiereis bespaar je er zo 68 euro mee. ((€0,20 * 370) - 6) 


Optie 6: Combineren van laadpassen en/of abonnementen


Natuurlijk hoef je niet voor één betaalmiddel te kiezen. Misschien moet je tijdens je rit soms uitwijken naar Ionity omdat dit bijvoorbeeld in Zwitserland het enige snellaadstation in de buurt is. Als je ergens je Maingau laadpas nog hebt rondslingeren kan je daar laden voor 75 cent per kWh en dat scheelt toch weer een paar euro op een volle lading. Met Maingau kun je ook je gespaarde &Charge kilometers opmaken. 


Andersom komt ook voor, Ionity is vaak erg druk. Misschien moet je wel eens uitwijken naar een snellaadstation van bijvoorbeeld Shell Recharge. Met een laadpas van Newmotion / Shell Recharge laadt je hier voor 64 cent per kWh waar dit bij andere aanbieders 82 cent kost. 


Kom je toevallig langs een Aldi Süd dan kan je met je creditcard betalen en had je toevallig al een Fastned of Tesla abonnement dan is dat natuurlijk ook uitstekend te combineren. Het gaat erom dat je gemiddeld tegen een goed kWh tarief laadt, zonder al teveel stress. Op welke manier maakt natuurlijk weinig uit. 


Overwegingen / conclusie


Het gaat voorkomen dat je als enige mogelijkheid om te laden een laadstation voor een hoog tarief aantreft. Dat is voor een keertje natuurlijk ook niet zo'n probleem. Als je van de 7 keer laden er één of twee voor een hoog tarief aantreft dan bespaar je op die andere vijf nog altijd vele tientjes. Bovendien hoef je op die plekken niet altijd vol te laden, laadt hier dan gewoon voldoende voor je bestemming en pak een keer een regulier laadpaaltje in de buurt van je hotel of bestemming. Gebruik m'n tips dus zolang het gemakkelijk kan, maar ga er niet speciaal voor omrijden of doorrijden tot 0%. 

Besparen is natuurlijk leuk, maar het gaat om je vakantie :-)


Laadstation van EnBW