Met een Lync & Co naar Schotland (Gastbijdrage Mees van der Wiel)

Hoe werkt opladen in Schotland? Daar weet Mees inmiddels alles van. En jij nu ook als je deze gastblog hebt gelezen. 

@Mees, hartelijk dank voor het delen van je verhaal!

--Maarten

Rondreis Schotland met een plug-in hybride – een ervaring “rijker”

Toen ik met mijn gezin eind 2022 besloot een rondreis in Schotland te plannen, was het laadnetwerk in Schotland één van de eerste dingen die ik onderzocht. Ik reed destijds al enkele jaren Tesla Model 3 LR, was hier al mee naar Zuid-Frankrijk geweest en wist dat reizen met een auto met een dergelijke range in principe weinig spanning met zich mee brengt. In Schotland bleken er enkele Superchargers te zijn op strategisch gelegen locaties, maar Schotland bleek ook een uitgebreid netwerk laadpalen te hebben, tot een max. laadsnelheid van 50 KW, genaamd Chargeplace Scotland (CPS). Chargeplace Scotland is eigendom van de Schotse overheid en biedt al sinds 2013 laadpalen aan in heel Schotland.

Een laadpas aanvragen, makkelijker gezegd dan gedaan

De eerste uitdaging bleek het verkrijgen van een laadpas, aangezien CPS niet aan roaming doet. Ze bieden overigens wel de mogelijkheid via webpay (met creditcard) te betalen, maar daar wilde ik niet op vertrouwen. Na enkele mislukte pogingen en tussenkomst van de helpdesk, bleken CPS kaarten alleen te krijgen indien gekoppeld aan een bankrekeningnummer uit het Verenigd Koninkrijk. 

De oplossing van de helpdesk was om deze aan te maken via digitale bank Wise. Toen dit eenmaal gelukt was, ontving ik binnen enkele werkdagen een CPS pas. Nu kon er dus niets meer misgaan.

Omdat ik voorafgaande maand aan de vakantie van werkgever was veranderd, moest ik ook van auto veranderen. Omdat ik op korte termijn een eenvoudige oplossing wilde, werd dit plug-in hybride Lynk & Co. Enige opluchting bij mijn vrouw was er zeker wel, omdat zij het toch wel spannend vond om volledig elektrisch naar Schotland te gaan. Maar omdat ik de laadinfrastructuur in Schotland wilde testen, heb ik besloten om de laadpas wel mee te nemen en waar mogelijk en praktisch te laden. Dat scheelt uiteindelijk ook weer wat uitstoot en mogelijk ook kosten (hierover later meer).

Laadpas niet geactiveerd, webpay biedt uitkomst

Eenmaal in Schotland ging het bij de eerste laadpaal direct mis.  De pas bleek niet te werken, dus ik was gedwongen om via webpay te betalen. Dit ging ook niet zonder slag of stoot, want de eerste paal waaraan ik gekoppeld was, startte niet na betaling via webpay, dus ik moest naar een volgende paal verhuizen, die wel startte. Dit was dus de reden dat ik de CPS pas meegenomen had.

Na mailcontact met de helpdesk van CPS bleek de pas niet goed geactiveerd te zijn. Dit hebben ze binnen twee werkdagen opgelost. In de tussentijd had ik nog tweemaal via webpay geladen wat relatief soepel ging.

Vervolgens heb ik op alle volgende laadpunten met de CPS pas kunnen laden, met uitzondering van één laadpaal waar de pas geen verbinding mee kreeg. Ook hier dus weer webpay gebruikt.

Beschikbaarheid palen goed, onderhoud kan beter, laadsnelheid beperkt

Mijn ervaring met de beschikbaarheid van laadpalen was overigens vrij goed. In bijna ieder dorpje staat wel een paal, vaak meerdere, maar regelmatig trof ik ook defecte palen aan. Op het eiland Skye staat maar een beperkt aantal palen, waarvan ongeveer de helft defect was. Als je hier afhankelijk van bent, kan het pijnlijk tegen zitten, dus wat planning, zeker als je een beperkte range hebt, kan verstandig zijn.

 Via https://chargeplacescotland.org/ zijn alle palen en de status ervan overigens goed te vinden.

Veel laadpalen in Schotland zijn van het type “Rapid”. Aan één paal zitten meestal drie connectoren (CCS (50kW), CHAdeMO (50kW) en Type 2 (43kW)). Daarnaast zijn er Standard (7kW) en Fast (22kW) laadpalen met Type 2 aansluitingen.

Verrassing bij thuiskomst

Bij thuiskomst wilde ik de balans opmaken betreffende de laadkosten. Toen ik op de creditcardafrekening en in het CPS account keek, zag ik echter diverse vreemd hoge bedragen, waarbij de kosten per kWh gemiddeld, soms ver, boven 1 GBP lagen. Nadat ik hierover contact op had genomen met de helpdesk bleek dat ik regelmatig te lang op een laadlocatie had gestaan, waar ik zogenaamde Overstay tarieven moest betalen, soms een directe fee van 10 GBP, soms 1 GBP per minuut. De maximaal toegestane laadtijd was ongeveer 45 minuten bij de Rapid chargers of 4 uur bij Fast chargers. 

Ik had wel iets gezien over Overstay in de app van CPS, maar ging er van uit (mijn fout) dat deze pas van kracht werden nadat de auto vol geladen was. Helaas bleek dit echter al in te gaan nadat de auto een bepaalde tijd verbonden was, ongeacht laadstatus. Omdat ik dus een plug-in hybride rijdt, duurde het laden wat langer en zijn we dus gaan lunchen of wandelen. Omdat er vaak geen andere laadpaal was dan een Rapid paal, of dit de enige was die functioneerde, ben ik hier tot drie keer toe flink in de fout gegaan, waardoor ik in totaal voor 58 GBP aan overstay fees heb betaald (één keer zelfs 28 GBP), terwijl ik maar voor 20 GBP aan kWh heb geladen. 

Overigens, op nagenoeg alle locaties was er totaal geen probleem met de beschikbaarheid van de laadpalen. Bijna overal waren er meerdere plekken vrij. Daarmee is mijn keuze om de laadinfra in Schotland uit te proberen op een duur grapje uitgelopen, maar ben ik wel een ervaring “rijker”. Mijn poging om coulance aan te vragen bij CPS bleek geen optie, omdat de diverse gemeentes (Councils) de tarieven bepalen en in de regelgeving ook hebben staan dat er op geen enkele manier restitutie mogelijk is. Ik heb ze dus maar geadviseerd de opbrengst te investeren in beter onderhoud en meer beschikbaarheid van langzame laadpalen.

Conclusie

Als ik een volgende keer met een volledig elektrische auto naar Schotland op vakantie zou gaan, zou ik niet te veel afgelegen locaties opzoeken, aangezien de laadmogelijkheden daar echt zeer beperkt zijn en het onderhoud van de laadpalen op een vrij laag niveau staat. Maar over het geheel genomen, kun je prima een elektrische rondreis in Schotland doen, mits je rekening houdt met langzamere laadsnelheden (50kW) en je goed oplet op de Overstay fees, die weliswaar goed in de app aangegeven staan, maar waarvan de uitvoering simpelweg anders is dan ik verwacht had. 

De Rapid chargers zijn echt alleen bedoeld voor een simpele top-up (dus bv. van 20 naar 60%). Tesla rijders kunnen sneller laden bij één van de 11 supercharger-locaties. Hiervan zijn er 2 beschikbaar voor niet-Tesla’s (Aviemore en Dundee) dus rijders van volledig elektrische auto’s kunnen ook daar terecht om met 150kW te laden. Rondom Glasgow en Edinburgh zijn ook andere netwerken actief met mogelijkheden tot snelladen (150kW) en waarschijnlijk roaming met de Nederlandse laadpas. Dit heb ik echter niet uitgeprobeerd. 

Mees van der Wiel

Bijzondere laadpalen [Deel 3]

 Dit is een vervolg op [Deel 2] en [Deel 1]

Pffffff. Zo. Ik heb het stof weer van deze rubriek afgeblazen. Maar we zijn er weer. En wát voor een pareltje van een laadpaal is dit ook weer mensen. 

Goede vriend van de show Remy de Ruysscher was met zijn gezin vanuit Alicante (Spanje) vertrokken naar Nederland in zijn MG Luxury 64kWh auto. 

Zoals een keurige EV rijder zich hoort te gedragen had hij zich voorbereid door in Barcelona een hotel te boeken nabij een snellaadpunt om zo een win-win te maken van de laadstop. 

Eenmaal in Barcelona bleek niet alleen het Novotel hotel maar vooral de snellader nogal tegen te vallen. Het gaat om dit prachtige exemplaar. een 60kW DC snellader van fabrikant Wallbox, modelletje 'Nova'. Deze lader wordt geëxploiteerd door de operator 'AMB Electrolineres'. 

Nu heb ik even wat dingen nagevraagd bij een spaanse partner, en deze operator, AMB, blijkt een catelaanse aanbieder die in e-mobility land bekend staat om hun laderproblemen met software en partijen die voor hun deze software beheren. 

Maar dit wist Remy natuurlijk niet. Je voelt hem misschien al aankomen, Remy heeft deze problemen ook ervaren. 

Instructies

Laten we eens kijken naar de instructies op deze lader. Eerst het groene vlak. We zoomen even in.  'Per accedir a aquest servei de recàrrega cal ser usuari registrat' 

betekent letterlijk: Om toegang te krijgen tot deze oplaadservice moet u een geregistreerde gebruiker zijn. 

'Com registrar-se' betekent 'Hoe te registreren:'

Laadpaal instructies (1)

Aan de rechterkant staan de stappen vermeld. Hoewel niet duidelijk genummerd wordt bij het eerste pictogram bedoeld dat je de  'AMB Electrolineres' app moet downloaden. Bij het tweede pictogram staat: 'Ompliu el formulari de registre amb les dades personals', wat zoveel wil zeggen als 'Vul het registratieformulier in met uw persoonlijke gegevens.'

Onderaan de laadpaal zien we nog enkele pictogrammen met wat Spaanse tekst: 

Laadpaal instructies (2)

Het is trouwens best opvallend dat alle instructies alleen in het Spaans aangegeven zijn en niet in twee talen. Zelfs de Fransen doen dit beter. Maargoed, zonder alle instructies onderaan de laadpaal uitgebreid te vertalen komt het neer op dit korte stappenplannetje:

• 1) Start de AMB app
• 2) Selecteer laadpunt
• 3) Zodra het punt is geselecteerd, volg instructies op het scherm
• 4) Stop het laden via de app
• 5) Hang de stekker terug

Onrechtmatig?

Hoewel er wel een RFID achtig icoontje naast het display zit, is deze snellader dus alléén met een app te bedienen.  Ook kan je er niet anoniem laden (ad-hoc). Beide zaken zijn onrechtmatig conform EU / AFIR wetgeving maar vooruit, Remy zet zich over zijn principes heen en download braaf de app. 

Ze willen álles van hem weten, tot zelfs het kenteken van zijn auto en paspoort nummer aan toe. En dát is al de derde onrechtmatige actie. Gegevens vragen die niet nodig zijn voor het beoogde doel is vanuit meerdere wetten niet toegestaan zoals bijv. de AVG en GDPR. Maarja, zonder registratie wordt er niet geladen dus Remy vult alles met een typfoutje netjes in. 

In de app

Als de app eenmaal aan de praat is wordt het laadpunt snel gevonden. Het goede nieuws; dit laadpunt blijkt nog altijd gratis te gebruiken. Het slechte nieuws, het laden blijft hangen tijdens het initialiseren van de laadsessie. 

Wat nu? Remy is al zo ver gekomen, hij geeft niet zomaar op. Er staat een telefoonnummer op. Het nummer begint met 900, wat voor Spanjaarden gratis te bellen is. Je raadt het al, met een Nederlandse mobiele telefoon heb je gewoon dikke pech. 

Dat is overigens een ordinaire Hollandse kostenkwestie want technisch werkt dat prima. De kosten van zo'n telefoontje komen bij internationale gratis nummer bij de Nederlandse provider te liggen en dat willen de Nederlandse telecomproviders niet betalen. Hoe goedbedoeld ook van deze CPO, een internationaal regulier telefoonnummer vermelden had hier veel leed kunnen besparen.

 

Een moment geduld aub

Maargoed, ontopic weer. Hij besluit om dan maar vanuit het hotel te bellen met dit nummer. De telefoon gaat over, maar hij komt in een spaans keuzemenu terecht. Dit blijkt niet te werken in combinatie met het hotel-telefoontoestel.

De receptioniste van het hotel was behulpzaam en pakte haar eigen Spaanse mobieltje om het nummer te bellen en samen door het keuzemenu te gaan. Vervolgens belanden ze in een wachtmuziekje. De receptioniste zet haar telefoon op de luidsprekerstand en gaat andere klanten helpen. 

Remy heeft 30 minuten naar een wachtmuziekje geluisterd alvorens de verbinding door AMB werd verbroken. 

Conclusie

Uiteindelijk is er dus niets geladen en heeft Remy ook niemand van AMB kunnen vertellen over de beroerde werking van deze snellader.  

Zo hoort het dus niet, lieve mensen. Er is nog heel veel werk te doen in E-mobility land. Tot die tijd zou het in elk geval helpen als alle CPO's gewoon via roaming zoveel mogelijk laadpassen zouden accepteren. Of het in dit geval had gewerkt betwijfel ik, maar het had in elk geval ontzettend veel tijd bespaard waarmee je met zo'n verplicht appje zit te klootviolen klooien. 

Heb jij zo'n zelfde ervaring of wil je Remy gewoon even een aardig berichtje sturen? Je kunt hem hier mailen.  

Tot de volgende bijzondere laadpaal!

Met de EV naar Griekenland (Gastbijdrage)

Als kersverse elektrische rijder is Joost Jansen al na een paar maanden EV ervaring met zijn auto op vakantie naar Griekenland gegaan. Lees deze inspirerende gastbijdrage over zijn reis.

Persoonlijke noot: 

Joost, hartelijk bedankt voor deze bijdrage en hopelijk inspireren we samen veel mensen die ook eens naar Griekenland willen reizen.

-- Maarten

Griekenland

“Op vakantie naar Griekenland? Dát is ver weg!” is wat ik al jaren hoor als ik vertel dat we met de auto naar Griekenland op vakantie gaan.

Het is prima te doen, we rijden naar Ancona in Italië (net zo ver als Zuid-Frankrijk) om daar de boot te nemen naar Patras (op de Peloponnesos). We doen geen eilandhoppen en hebben een vaste verblijfplaats in de buurt van Kalamata, wat op een kleine 300 km van Patras ligt.

Maar dit jaar is het toch anders en spannend, want sinds maart hebben wij een elektrische auto: Een Volkswagen ID4 Pro 77 KWH 150KW. Het is onze eerste elektrische auto, dus het hele laden onderweg is nieuw voor ons, en dan gaan we ook nog eens naar Griekenland waar zo op het eerste gezicht weinig bekend is over het elektrisch laden daar.

Over lange reizen in het buitenland met een elektrische auto is genoeg informatie en ervaringen te vinden voor de landen die we doorkruisen richting Griekenland (Duitsland, Oostenrijk en Italië).

Voorbereiding

Griekse laad-apps

Ter voorbereiding heb ik gegoogeld en in de verschillende laad apps die ik al had, gekeken wat er in Griekenland al bekend en beschikbaar is. Chargemap, Shell Recharge en ook mijn VW app geven in eerste instantie redelijk wat locaties, veelal 22 kW maar aardig wat overlap, dus eigenlijk te weinig, in ieder geval voor mijn route en geen snelladers of superchargers wat je wel graag wilt, want om nou 3 uur op een paar kWh te wachten zagen wij ook niet zo zitten.

Google gaf me wel duidelijk een aantal laadproviders. Ik vond Incharge, Dei Blue en Fortizo. Al deze 3 aanbieders werken via apps, waarbij je kan registreren en alvast je betaalmethode (Credit Card, Paypal, Apple Pay) kan opgeven. Met uitzondering van Incharge, daarvoor moet je een adres in Griekenland hebben. Toch zou je lokaal bij de paal wel de app moeten kunnen gebruiken zonder te registreren.

Ik kwam er via deze apps al snel achter dat Fortizo een 60kW laadpunt had halverwege de route van Patras naar Kalamata. Helemaal top, hoewel ik wel van plan was 100% opgeladen de boot op te gaan om niet afhankelijk te zijn van een voor mij compleet onbekende situatie.

Fortizo maakt gebruik van een fixed fee methode, €15 voor max 40 min, het is langs de snelweg en er zat een café/restaurant bij, dus mocht het nodig zijn kunnen we het uitproberen en even een hapje doen.

Laadstation van Fortizo

Met de boot

Goed, met de boot dus, ik had mij goed voorbereid op de mogelijkheden in Griekenland en was van plan volgeladen de boot op te gaan, maar een dag voordat de we de boot zouden pakken kregen wij een bericht van de rederij dat de boot niet naar Patras zou gaan, maar een haven eerder iedereen eruit zou gooien (Igoemenitsa). Kak! Dat is 270 km extra, dus totaal 570km om op onze eindbestemming te komen. En dat betekent dat we nu dus echt moeten gaan laden onderweg. Maar ik was goed voorbereid, dus ik keek in al mijn appjes en zag dat op de route veel laders van Incharge zitten (60kW, dus nog geen high-power chargers) en ik vond nog een 4^e aanbieder genaamd ElpeFuture met 150KW HPC lader op de route, dus dat komt wel goed!

Eenmaal in Acona heb ik nagevraagd of er laadpunten aan boord zijn (de auto zat dan wel vol, maar toch goed om te weten), want er zijn aansluitpunten voor campers en caravans, dus waarom niet voor elektrische auto’s. Nee dus, zo ver waren ze nog niet, en ik verwacht het voorlopig ook niet op de manier dat het personeel mij aankeek toen ik het vroeg 😀

Griekenland

InCharge App

Eenmaal in Griekenland wil ik het eerst over de snelwegen hebben. De grootste snelwegen zijn echt top, deze zijn vrij nieuw aangelegd (met EU geld uiteraard) en hebben op redelijke afstand van elkaar pompstations met restaurants. En redelijk veel kleine stops met alleen Wc’s. Dit is een hele verbetering van 10-12 jaar geleden waar het allemaal nog maar N wegen waren (België heeft top wegen vergeleken met deze oude N wegen).

We besloten om na 150km te stoppen zodat iedereen even naar de wc kon en ik het laden eens kon bekijken en uitproberen om mijn zenuwen wat te bedaren.

De eerste stop had een Incharge laadpunt van 60 kW met alleen een CCS2 aansluiting. Incharge is wel de meest interessante en grootste van de 4, want zij zijn onderdeel van NRG wat de nationale Energiemaatschappij is. NRG beheert het laadnetwerk langs de Griekse snelwegen en hebben op dit moment 430 laadlocaties met voornamelijk 50 kW laders , en ze zijn al druk bezig 300 kW laders erbij te plaatsen, deze waren allemaal nog niet in gebruik helaas, de meesten stonden nog in het plastic.

Zodra je bij de paal staat herkent de app op basis van locatie gegevens waar je staat en kan je de desgewenste chargeport selecteren. Vul je gegevens in en je creditcard details en hij gaat laden. Althans zo zou het moeten, want het jammere van Incharge is helaas dat ik het op verschillende locaties niet aan de praat kreeg, en elke keer een melding kreeg dat mijn bank mijn card tijdelijk on hold had gezet. Ik heb twee creditcards maar beide gaven hetzelfde probleem.

Of het aan hen of aan de bank ligt heb ik niet kunnen achterhalen, want de support desk was op zijn zachtst gezegd nogal unresponsive (Ik wacht nog steeds op antwoord).

Dei Blue

Na deze frustratie doorgereden naar een laadplek van DeiBlue in Patras. Dei Blue is de 2^e meest geziene aanbieder en wat mij betreft ook de beste (althans beste ervaring). Je zal deze niet snel langs de snelweg vinden, maar voornamelijk bij supermarkten, dus voor onderweg zou je even een klein stukje de snelweg af moeten, maar dan kan je gelijk ook even boodschappen doen.

Het zijn voornamelijk 60kW DC en 22 kW AC laders die ze hebben staan, maar ik heb ook een 300 kW lader gevonden en het werkt allemaal helemaal prima, paal selecteren in app en gaan. 

Het enige nadeel van de locaties bij supermarkten zijn de Grieken zelf, er staan vaak 1 of 2 benzineauto’s op de laadplekken (zie foto), hoewel ik er altijd wel terecht kon want er zijn genoeg laadplekken.

Geice'd door de Grieken

Ik weet niet of het aan de temperatuur gelegen heeft, of aan het toch brakke elektriciteitsnetwerk van Griekenland, maar we hebben een keer gehad dat de 60KW Blue Dei paal langzaam laadde en ons er zonder reden na 20 min eruit gegooid had. Het was niet heel erg, maar toch van die kleine dingen die ik in NL nog nooit heb meegemaakt.

 

Na deze laadsessie konden we in 1x doorrijden naar onze bestemming waar wij middels onze granny charger ook de auto konden opladen, dus we waren alleen met grote afstanden afhankelijk van laders onderweg.

Griekenland heeft nog wel redelijk wat dead spots qua laadpunten. De meeste vind je langs de snelwegen en in de grote steden.

ElpeFuture

 De 4^e laadprovider die we gebruikte is ElpeFuture. Ik kom er overigens net achter dat je wel een laadpas kan bestellen via de app 😅.  [Bestelproces voor Nederlanders loopt vast op SMS verificatie -red]  De laders van ElpeFuture vind je wel langs de snelweg, maar buiten Athene zijn ze erg beperkt. Ik heb ze gebruikt op de terugweg, want deze stond precies lekker halverwege naar Patras. De snellader van 150kW werkt ook met een app. Selecteer de lader en gaan.

Snellader van ElpeFuture

Meeste apparaten hebben alleen maar Type 2 AC (wel zelf je kabel meenemen) of CCS2 connectoren (voor fast en hyperchargers), ik heb zelf weinig CHAdeMo aansluitingen gezien bij de diverse aanbieders, maar via de apps zie ik wel dat ze er zijn, hoewel dus beperktd dus houd daar rekening mee als je die aansluiting hebt.

De prijzen van het laden ligt tussen de 45 tot 60 cent voor 50/60 kW en rond de 65 cent per kWh voor de 150 en 300 kW laders.

 Je ziet in Griekenland dat ze hard aan het werk zijn om laadplekken te realiseren. Vooral langs de snelwegen en bij supermarkten. Daarbuiten is het nogal schaars en in sommige regio’s (ben alleen op het vaste land/Peloponnesos geweest) moet je goed de apps van de bovenstaande providers gebruiken om te zien wat er aan aanbod is. Chargemap en andere apps die we hier gebruiken geven vrij weinig volledige informatie, maar kunnen soms wel iets laten zien wat de bovenstaande providers weer niet laten zien omdat het niet van hen is.

Algemeen en conclusie

300kW Alpitronic van Dei Bl

We hadden er een studie van gemaakt hoeveel Griekse elektrische auto’s we zouden tegenkomen. Dat waren er in 3 weken tijd een stuk of 5 à 6. We zijn niet in de buurt van Athene geweest; kan me zo voorstellen dat daar (en andere grote steden) wel meer elektrische auto’s zijn.

Eindconclusie, ze hebben het verrassend goed voor elkaar (naar wat ik verwacht had) en ze werken er hard aan om het uit te bereiden en meer snelladers neer te zetten. 

Je moet wel verschillende appjes hebben voor de aanbieders en voor support moet je geen hoge verwachting hebben. Ook het mobiele bereik laat soms te wensen over, dit kan problemen geven om de app te kunnen gebruiken.

Samengevat kun je met wat voorbereiding heel goed door Griekenland reizen met een elektrische auto. Het was aanzienlijk makkelijker dan ik had gedacht. 

Joost Jansen (jojaja@gmail.com) 

Podcast 'Alle elektrische auto's'

 Vlak voor de zomervakantie mocht ik aanschuiven bij de podcast 'Alles over Elektrische Auto's'. Het werd een leuk gesprek met veel achtergrond informatie welke ik jullie natuurlijk niet wil onthouden.