Waarom je een elektrische prijs per kilometer niet kunt vergelijken met brandstof

Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat werkt namens Nederland mee aan een Europese pilot om na te gaan hoe de consument het beste te informeren over de prijs van alternatieve brandstoffen zoals groen gas, elektriciteit en waterstof. Dit doen ze door een gemiddeld prijs per 100km uit te rekenen voor verschillende auto's en met een verschillende laadmix.

Bij acht verschillende tankstations in Nederland worden deze prijzen nu weergegeven.
Dat is in elk geval een goede informatie methode voor mensen die nog op fossiele brandstof rijden, maar EV rijders ga je missen, die bereik je niet via tankstations (want daar komen ze niet). EV rijders gaan de lijstjes dus nooit zien. Vandaar dat ik hem dus maar even hier publiceer:

Deze 'laadmix' wordt een verder toegelicht :

Toelichting Laadmix vanuit IenW

Vergelijken

Het vergelijken van deze prijzen is altijd een goed idee. Daar hou ik me nu zo'n twee jaar mee bezig en dat is best complex. Deze pilot is ergens in de loop van 2019 bedacht. Niet lang daarna kreeg ik van iemand de vraag of ik op een bierviltje uit wilde rekenen wát de gemiddelde prijs per 100km is met een elektrische auto.

Ik vertelde hem dat het uitdrukken van een gemiddeld prijs per 100km áltijd een vertekend beeld zal opleveren en nooit een realistische weergave zal zijn van de daadwerkelijke prijs. De enige realistische methode is gebruik maken van een prijs per kWh. Hiermee kan iedereen zelf vaststellen of de energieprijs hoog of laag is. '-Ja, dat is allemaal leuk' zei mijn gesprekspartner; 'maar deze pilot gaan we nou eenmaal doen, stel je voor dat je alle waardes op een hoop zou gooien. Zou je er dan een gemiddelde van vast kunnen stellen?'

'Het zou kunnen' antwoordde ik, 'dat zal dan ergens rond de 5 euro uitkomen.' In die zin heeft het Ministerie hun huiswerk goed gedaan, en denk ik dat er een realistisch gemiddeld prijsbeeld wordt geschetst. Het is daarbij wel noodzakelijk dat ze de energiemix er expliciet bij vermelden.

Verbruik van verschillende EV's (kWh/100km)

Het ministerie heeft daarbij in een aardige poging ook getracht het verschil in type auto weer te geven. Maar in tegenstelling tot fossiele brandstof auto's bepaalt het type auto maar voor een heel klein deel de daadwerkelijke kosten die je moet maken om 100km af te leggen. Belangrijkste reden?

Benzine is geen electriciteit 

Het goed vergelijken blijft lastig. De prijsverschillen bij een liter brandstof zijn klein. Dat vergelijkt onderling gemakkelijk. Brandstof kan je niet thuis of op het werk 'tanken' en je kunt weinig doen om deze prijs te beïnvloeden.

Bij elektrisch ligt dat anders. Afgezien van discussies over belasting of efficientie, kun je door het thuis installeren van zonnepanelen bijvoorbeeld je kilometerprijs zomaar met 90% beïnvloeden.

Goedkope Hummer 

Jaarverbruik met veel zonnepanelen en een EV (15.000km)

De situatie dat je bij de laadpaal van de buurman met zonnepanelen prima 100km met een elektrische Hummer kan laden voor dezelfde kosten als je je bij jouw laadpaal voor 100km met een elektrische step kwijt bent, is heel realistisch.

Het type voertuig zal dus weinig uitmaken. Natuurlijk zal een Hummer meer stroom lusten, maar als je het in kosten weer gaat geven zijn de verschillen relatief klein.

De écht grote prijsverschillen zitten in hele andere dingen.

Er zijn Europese landen waar alle laadpalen in dat land gratis te gebruiken zijn. Je kunt €110,- kwijt zijn voor 1 laadbeurt in Gerlos maar ook voor €6,55 naar Toscane reizen. In Nederland wordt de soep vaak niet zo heet gegeten, maar ook hier kan een gemiddelde laadbeurt van pakweg 20kWh (100km) varieren van €0,- tot €20,-.

Combinatie laadpaal tarief + laadpas tarief doorslaggevend

Bij publiek laden bijvoorbeeld is de belangrijkste factor die het prijsverschil veroorzaakt is het tarief van het laadpunt in combinatie met het gebruik van de juiste laadpas.

Het is daarom van belang dat berijders zich goed voorbereiden en uitvinden op welk soort laadpunten zij de meeste killowatturen laden.  Vervolgens kies je daar de beste laadpas bij.

Hieronder heb ik een aantal veel voorkomende laad-situaties uitgewerkt.

Stel je voor dat je 'thuisladen met 20 zonnepanelen' vergelijkt met 'openbaar laden bij een dure laadpaal'. Het prijsverschil is in deze situatie 4300%. Vergelijk je het met een goedkope laadpaal dan is het prijsverschil 1800%.

Normaal laden 

Locatie	Prijs per kWh	Prijs per 100km
Bij de Lidl	€0,00	€0,00
Op het werk, met aardige werkgever	€0,00	€0,00
Thuis, met 20+  zonnepanelen	€0,00	€0,00
Thuis, met 20 zonnepanelen	€0,01	€0,20
Thuis, met 4 zonnepanelen	€0,06	€1,20
Op het werk, tegen inkoopprijs	€0,08	€1,60
Openbaar, bij een goedkope laadpaal	€0,18	€3,60
Thuis, zonder zonnepanelen	€0,20	€4,00
Bij de Ikea	€0,25	€5,00
Op het werk, met gierige werkgever	€0,30	€6,00
Bij de Efteling	€0,32	€6,40
Openbaar, bij gemiddelde laadpaal	€0,34	€6,80
Bij de woonboulevard	€0,37	€7,40
Openbaar, bij een dure laadpaal	€0,43	€8,60

Laden op het werk voor inkoopprijs versus een gemiddelde openbare laadpaal levert je een prijsverschil van maarliefst 425% op.  Deze enorme percentages geven eigenlijk direct al aan hoe vreemd het is om een gemiddeld bedrag per 100km vast te stellen. En al helemaal om er een soort 'betrouwbare realistisch cijfer' van te maken.

Snelladen

Locatie	Prijs per kWh	Prijs per 100 km
Bij LIDL in Leeuwarden	€0,00 / kWh	€0,00
Met je Tesla bij de Supercharger	€0,25 / kWh	€5,00
Bij Allego met een prijsvechterspas	€0,30 / kWh	€6,00
Bij Fastned met prijsvechters laadpas	€0,35 / kWh	€7,00
Bij Fastned zonder laadpas/abonnement	€0,59 / kWh	€11,80
Bij een woekerpaal met dure laadpas	€1,02 / kWh	€20,40

Bij snelladen zijn de verschillen nog veel groter, tot zelfs meer dan 100x zo duur als thuis laden. (10.000%)

Huishoudboekje

Een gratis publiek laadpunt 

Kortom een vaste prijs aan 100km bijladen 'plakken' is een eenvoudige indicatie voor de fossiele brandstof-rijder, maar voor de rest zou ik de getallen zeker niet gebruiken om je mobiliteitskosten in je huishoudboekje te verwerken. Daarvoor zijn de verschillen nog veel te grimmig. Dan kan je beter af en toe hier langs komen. 

Maarten Hachmang