Je bent op een verjaardag en iemand begint over duurzaamheid. Een ander begint over hoe we 'van het gas af' moeten, weer iemand anders over de zojuist geplaatste zonnepanelen, en voor je het weet gaat het over klimaatverandering, en alles wat daar maar aan gerelateerd is. Vanwege het feit dat jíj met een elektrische auto bent gekomen (en er altijd wel iemand is die dat benadrukt) kom je op een zeker moment -of je daar nu zin aan hebt of niet- in het middelpunt van de belangstelling te staan. Immers iemand die elektrisch rijdt die heeft er 'verstand' van. En zo'n kans moet je natuurlijk aangrijpen om die persoon eens even goed uit te horen wat zijn/haar ervaringen zijn.
Om niet onbeleefd te zijn beantwoord je de eerste paar vragen gewoon, en vooral als dan blijkt dat je ervaringen helemaal niet zo negatief zijn als in alle auto en ANWB bladen te lezen is, blijkt de héle woonkamer ineens interesse te hebben! Natuurlijk heb je wel praktijkervaring en vind je het ook wel leuk om dat te delen, maar voor de meeste petrolheads / dinosap-verbranders / kachelpijp bezitters brandstof-auto bestuurders verander je plots naar een EV Priester die álles weet over duurzame mobiliteit. Nou ja, oke. Als je dan tóch dat stempel al op je voorhoofd hebt, kan je maar beter van dat momentum gebruik maken om de meeste misverstanden direct een kopje kleiner te maken. Toch?
Daar gaan we dan, met stip op nummer één:
1. Hoeveel kilometer kun je met je auto rijden?
Antwoord: 'net zoveel als met je benzine auto'. Een beetje flauw misschien, maar na enig aandringen vertel ik dan dat de actieradius van m'n Zoë dan ongeveer 310km in de zomer en 240km in de winter is. Verder vertel ik dan dat ik elke andere reis die ik voorheen met mijn benzine auto maakte, nu elektrisch doe. Vrij snel daarna volgt dan vraag 2:
2. Hoe lang duurt het laden?
De vraag wordt vaak gesteld met in het achterhoofd het oude 'tank' idee. 5-10 minuutjes stoppen om je auto weer vol te gooien met brandstof is de norm dus vanuit die gedachte redeneren mensen.
Ik antwoord meestal 'geen idee, ik wacht er nooit op'. Dat zorgt vaak voor gefronste wenkbrauwen. En als ze dan vervolgens vragen hoe lang het duurt voordat de batterij 100% is opgeladen dan antwoord ik "Thuis 4 uur, en onderweg bij de snellader zo lang als nodig om mijn volgende bestemming te halen met een maximum van 1 uur'
"Een grote mobiele telefoon op wielen"
Het duurt vaak even voordat het goed bij mensen doordringt dat je niet met een stopwatch naast de auto gaat staan wachten tot hij 100% is volgeladen. Voor de mensen die graag met metaforen werken laat ik het de luisteraar vergelijken met hun mobieltje; dan wordt het al wat tastbaarder.
De meeste mensen laden hun mobiele telefoon 's nachts op. 'Ergens' in de nacht is de mobiel dan volgeladen en 's ochtens kan je hem altijd met 100% capaciteit weer gebruiken. Is hij overdag toch sneller leeg dan gedacht dan laadt je soms nog een uurtje bij, thuis, onderweg, of op het werk.
Datzelfde geldt eigenlijk voor een elektrische auto. Je auto is eigenlijk gewoon een grote mobiele telefoon op wielen. Op een typische dag heb je genoeg energie om overal te komen waar je zijn moet. In sommige gevallen moet je wat bij laden. Soms op het werk, soms in de buurt of op je bestemming, en soms onderweg.
Maar als je onderweg 20km tekort komt dan heb je aan 5 minuten Fastned écht wel voldoende. Je blijft dan geen uur wachten tot hij vol is. Kortom, parkeren=laden, en dat is wezenlijk anders dan het klassieke tanken. Je hoeft er dus nooit meer op te wachten en vaak kost het zelfs mínder tijd dan met benzine, omdat je altijd vol wegrijdt en nooit meer 'langs de pomp' hoeft.
Ook het idee dat je 'elke' nacht de auto op moet laden is een beetje vreemde veronderstelling. Wie rijdt er nu elke dag een paar honderd kilometer? Vergelijk het met je oude Nokia telefoon. Dat ding bleef wel een week stand-by. Een EV blijft wel een maand stand-by. Pas als je hem leeg hebt gereden laad je weer op. Soms duurt dat bij mij een dag of 10, Dan staat hij dus 9 dagen zonder laadsnoertje voor deur. Als je een lange rit plant weet je dit doorgaans wel enkele dagen of desnoods uren van te voren. En moet je toch onverhoopt weg dan heb je altijd de snelladers onderweg nog.
3. Zijn er wel genoeg laadpunten in Nederland of Europa ?
Snelladers langs
l'Autoroute Du Soleil
Er zijn 4.000 tankstations in Nederland en meer dan 30x zoveel laadpunten. 30.000 publiek en nog eens 80.000 privé. Verder kan elke EV (als het écht moet) gewoon op elk huishoudelijk stopcontact geladen worden. Binnen een straal van 5km kan je op vrijwel elke plek in Nederland je auto opladen. De helft van alle Europese laadpalen staat in Nederland.
30% is verdeeld over Belgie, Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk, Zwitersland en Scandinavië en de laatste 20% hebben ze in Kroatië, Slovenië, Engeland, Italie, Spanje en Portugal neergezet.
Op een populair traject, bijvoorbeeld l' Autoroute du Soleil staan zo'n 150 snelladers van Utrecht tot aan Marseille maar ook op wintersport naar bijvoorbeeld Tirol vind je honderden snelladers op of langs de Duitse en Oostenrijkse snelwegen richting eindbestemming.
4. Waarom kan laden niet met je bankpas?
Omdat dit in de beginfase van de laadpalen nog erg duur was voor het lage aantal transacties. Mogelijk gaat dit in de toekomst veranderen.
5. Ik heb familie in Maastricht wonen, wat nu?
Kaartje met laadpunten in Maastricht
Oke, je moet een keer van Groningen naar Maastricht. Dan lunch je een uurtje in Arnhem. En als je vervolgens aankomt in Maastricht is er ook geen probleem. In élke woonwijk staan tegenwoordig laadpaaltjes. Niet op loop afstand? Dan kan je je auto bij die familie altijd nog aan een normaal stopcontact opladen voor de terugweg. Je geeft ze €6,- (30kWh) en je auto is weer vol. Familie in Maastricht bezoek je meestal toch niet voor een half uurtje, en in een hele dag kun je gemakkelijk 100km bijladen aan een normaal stopcontact.
Als je overnacht dan kan je zelfs eenvoudig tot 100% weer volladen.
6. Hoe zit het met die horrorverhalen over verschillende stekkers?
Vrijwel elke EV heeft de mogelijkheid om deze aan te sluiten op een Type2/mode3 laadpaal met de zgn. 'Mennekes' stekker, vernoemd naar de ontwikkelaar. Dit wordt ook wel normaal / AC laden genoemd. Álle 70.000 Europese publieke laadpalen hebben 1, en meestal 2, van deze stopcontacten.
Daarnaast kunnen alle moderne EV's snelladen. Hier zijn 3 types stekkers voor: AC43, chademo en CCS. Snelladers hebben vrijwel altijd 3 vaste kabels met deze stekkers zodat er geen extra kabels nodig zijn onderweg, en elke auto bij de snellader terecht kan. Fastned bijvoorbeeld ondersteunt alle standaarden. Een Tesla kan naast de bekende superchargers aan zowel Chademo (50kW) als AC43 (22kW) worden opgeladen. Niet-tesla's kunnen helaas niet bij de Tesla Superchargers terecht, vaak wel bij de Tesla Destination Chargers (11/22kW) die vaak te vinden zijn nabij hotels en restaurants.
7. En op vakantie dan? Dat kan toch niet? Toch?
Dat kan best. Je moet alleen even wat meer plannen. En als je dat vervelend vind dan laat je je EV thuis. Als je dat niet vervelend vind dan rijdt je heel relaxed heel Europa door. Het (snel)laden kost natuurlijk wel tijd dus je pauzeert langer. Misschien moet je voor afstanden boven de 1200 km een overnachting inplannen. Dat is met een brandstof auto trouwens ook niet zo'n gek idee. Daar staat tegenover dat het vaak gratis of zó goedkoop kan dat vaak meer geld kwijt bent aan tol of autobahnvignetten dan aan elektriciteit. Als je goed kunt plannen kan het zelfs volledig gratis vanwege het feit dat veel bedrijven en grote supermarkten vanuit idealistische motieven gratis laden aanbieden aan voorbijgangers of bezoekers. Zelfs de hotel overnachting kun je met deze bespaarde benzinekosten voldoen en dan ben je nóg steeds goedkoper uit.
Op deze blog kun je lezen hoe ik (en anderen) met het gezin op wintersport en op zomervakantie naar Italië ben gegaan. We zijn nooit gestrand en de kosten waren minimaal.
Stroom is overal aanwezig. Op elke camping kan je je je auto opladen. Google maar eens op Wiebe Wakker. Hij reisde zonder een cent op zak volledig elektrisch zonder 1 druppel benzine van Nederland naar Australië.
8. Zo'n EV is toch best wel duur?
Correct. In aanschaf zijn ze duurder dan een plof auto. Maar vanwege de lage verbruiks en onderhoudskosten alsmede de vrijstelling voor wegenbelasting kun je als particulier met een 2e hands EV al snel voordeliger uit zijn dan met benzine. Je kan het zelf uitrekenen op https://iselektrischgoedkoper.nl voor jouw situatie. Je bent ook niet afhankelijk van accijns of andere grillen van de economie of de politiek. Als je zonnepanelen hebt dan is elke kWh die je van de zon 'laadt' uiteraard gratis en 100% groen. Zakelijk is het een no-brainer. Vanwege de lage bijtelling en de aftrekposten zoals de Milieu Investerings Aftrek is er geen voordeliger auto te rijden dan een EV.
En hoewel stroom zwaarder belast wordt dan brandstof is het nog steeds een spotgoedkope manier van rijden. Gemiddeld zo'n 2 cent per afgelegde kilometer, berekend op grotendeels publiek (duurder) laden. Kortom voor 500 euro per jaar reis je zo'n 20.000 km.
Als je thuis laadt en evt zonnepanelen hebt wordt het nóg goedkoper. En met de juiste laadpas kan je deze kosten nog (veel) verder naar beneden brengen, zo zijn er ook laadpasjes van 20 euro per maand waarmee je onbeperkt door heel Europa kunt laden. Ja, ook snelladen. Je zal maar in de buurt van een Allego laadpunt of Allego snellader wonen. Dan hoef je maar 240 euro per jaar aan 'energie' kosten in je boekhouding te vermelden en reis je je helemaal suf. Daar kan je je oude Volvo misschien 3x voor voltanken.
9. En die accu's dan en lithium en bruinkool?
Hoewel ik me niet echt verplicht voel om op deze vraag in te gaan, behandel ik hem toch even. Allereerst de vraag waarom een EV eigenaar zich eigenlijk moet verantwoorden over hoe groen de auto geproduceerd is (?). Waar komt dat vandaan? Je hoort nooit iemand bediscussiëren hoe vies diesel of benzine eigenlijk is, wat er allemaal moet gebeuren van oliebron tot aan benzine tank, wat daar allemaal tussenzit qua petro-dollars, wapen industrie, en dat je maar 20% rendement hebt van de olie wat wordt omgezet in beweging van het wiel van je auto. De rest vliegt de lucht in, in de vorm van roet, co2, NoX, fijnstof en meer fijne stofjes die je met je vinger van de muren van elk herenhuis in Amsterdam kunt vegen of in elke tunnel kan zien.
"EV is schoner. Altijd. Period."
Rijd maar eens een keer over de Parijse périfèrique en kijk eens naar de kleur van de betonnen muren naast je. Al die zwarte bagger die erop zit ademen volksstammen mensen gewoon elke dag in. En niemand vind dat raar.
Toch moeten EV rijders keer op keer uitleggen waarom ze toch in godsnaam met zo'n "vieze" batterij rondrijden en dat alle stroom niet 100% groen wordt opgewekt.
Het vervuilendste onderdeel van een auto is de carrosserie. Vanwege het vele aluminium e.d. Dat geldt dus voor elke auto. Elke nieuwe auto is dus eigenlijk meteen een milieudelict. Een 2e hands is het beste wat je kunt doen. En ja, accu's zullen vast niet bovenaan de milieulijstjes staan. Aan de andere kant is élke EV altijd groener dan elke andere soort auto ooit kan en zal worden én wordt het elke dag nóg groener.
Daarnaast stoot je helemaal niets uit dus voor je omgeving is het naast het gebrek aan co2 ook prettig dat er geen roet, benzeen en andere rommel uit je uitlaat komt. Want ja, die heb je niet. Er hoeven geen fossiele brandstoffen voor verscheept te worden in dieseltrucks en olietankers. Je hoeft niets te verbranden om deze brandstof vervolgens op te halen en in je voertuig te 'tanken'.
Als mensen dan nog niet overtuigd zijn stuur ik ze meestal deze link van de correspondent. Nog aardig conservatief ingeschat komen zij tot de conclusie dat EV rijden nu al veel schoner is dan brandstofauto's ooit zullen worden.
10. En hoe zit het met al die pasjes? Heb ik er echt 40 nodig?
Ja, ik heb er inderdaad een heleboel. Maar ik ben een vakidioot die het voor de lol doet om zo goedkoop mogelijk overal te kunnen rijden. Plus ik wil ze allemaal testen natuurlijk voor m'n laadpas top10 site.
Jij moet gewoon een NewMotion en/of Plugsurfing laadpasje aanvragen bijbehorende appje op je telefoon zetten. En dan kan je overal in Europa terecht. En als je dan een tijdje elektrisch rijdt dan kan je altijd dit blog er weer even bij pakken voor op een andere verjaardag. Als andere mensen jou deze vragen gaan stellen. Goeie reis!
Als je iets belooft, dan moet je je belofte ook nakomen. Ik heb dus even iets recht te zetten.
Want dat heb ik beloofd aan The New Motion. Wat is het verhaal?
Begin juni deed ik onderzoek naar gratis laadpunten, en hoe de diverse laadpas aanbieders hiermee om gaan. Er kwam een wisselend resultaat uit. Er bleken drie aanbieders te zijn die in hun (web) apps tóch prijzen vermelden bij deze laadpunten, te weten New Motion, Plugsurfing en Nuon.
Bij deze aanbieders kun je dus niet in hun apps zien of een laadpunt gratis is. Bij veel andere apps kan je helemaal geen tarief-informatie per laadpunt raadplegen.
Nextcharge heeft vooralsnog de enige app waarin je het geliefde 0-tarief van laadpalen betrouwbaar kunt ontdekken en vaststellen. Ik heb een stuk of 7 laadpunten waarbij zij € 0,00 als tarief vermelden getest, en deze zijn écht 100% gratis.
Naar aanleiding van dit onderzoek had ik een pittige discussie met Nuon, Plugsurfing en vooral met New Motion over de vraag of zij nu wél of geen kosten berekenden op gratis laadpunten, én zo nee, waarom ze dan wel met een tarief vermeld worden in hun apps.
Nuon gaf direct toe dat sommige laadpunten wel als betaald in hun app staan maar dat ze er geen kosten voor berekenden.
TNM zei aanvankelijk dat de prijzen in hun app leidend zijn ivm grote contracten met bijv. EV-box maar daar kwamen ze op terug. Hun nieuwe verklaring was de volgende: 'niet gerealiseerde IT ontwikkeling zorgt voor een verkeerde weergave in de app, maar ook wij berekenen écht geen kosten'. In 2e instantie dus eigenlijk een soortgelijke verklaring als die van Nuon.
Van Plugsurfing heb ik helaas tot op heden nog geen reactie ontvangen.
Meten is weten
Ik besloot deze laadpunten te testen om te kijken wat er nou precies gebeurt. Ik heb ze getest met diverse laadpasjes uit de laadpastop10 alsmede met enkele buitenlandse passen. Vervolgens een maandje wachten totdat e.e.a. inzichtelijk wordt qua facturatie.
Wat blijkt; de laadsessies worden wel geregistreerd maar álle providers berekenen de kosten niet door. Ze worden niet op de facturen vermeld, of je ontvangt helemaal geen factuur, als je verder geen betaalde laadsessies met die pas hebt uitgevoerd. De laadsessies zijn in de on-line portals wel terug te vinden.
Dus ondanks dat de laadpunten nog steeds als betaald op de laadpaal-kaarten van diverse providers staan, berekenen ze in elk geval geen kosten voor deze laadsessies. Dus ook New Motion niet.
Gratis blijft dus gratis en excuses voor TNM
Dus bij deze, belofte maakt schuld: Sorry New Motion, dat ik jullie graaiers heb genoemd en dat jullie jezelf zouden moeten schamen.
Het níet goed vermelden van de tarieven is natuurlijk niet handig, en het communiceren dat jullie toch kosten op deze laadpunten in rekening brengen was ook niet handig.
Maar er zit nog steeds (gelukkig) een verschil tussen wat je zégt en wat je doet. In dit geval doen jullie gelukkig wel het juiste; en jullie houden je aan je woord door gratis laadpunten NIET door te belasten aan de eindgebruiker.
En dat, trouwe lezers, is goed nieuws voor gratis ladend Nederland.
De populairste laadpas van Europa, ESL (Einfach Strom Laden van Maingau Energie) wordt op steeds meer plekken geaccepteerd.
Afgelopen juni sloot Fastned zich als 2e nederlandse aanbieder aan, en dagelijks sluiten zij nieuwe roaming overeenkomsten met allerlei partijen en brokers zoals bijv. Hubject. Hierdoor wordt de laadpas in Europa op steeds meer plaatsen geaccepteerd, en naast dat dat gewoon gemakkelijker is, is dat ook heel goed nieuws voor de prijsbewuste EV rijder.
In Nederland kun je naast Fastned via Allego en Ecotap al op ruim 6000 punten terecht, maar ook in Belgie (Bluecorner 100 stuks) Frankrijk, (Freshmile 7000 stuks) Oostenrijk en Zwitserland op diverse netwerken en ook op grote (snellaad) netwerken in Scandinavië werkt de Maingau laadpas inmiddels goed.
Voor eind september willen ze er nog een hele grote vis bij hebben: Ladenetz (en hun partners). Ze hebben nog wat uitdagingen met het koppelen van de verschillende netwerken; maar hun doelstelling is duidelijk, de grootste laadpas aanbieder van Europa worden.
Vooral de compatibiliteit met de ladenetz-partners is interessant voor Nederlanders, want Ladenetz heeft ook Nederlandse partners: New Motion, EVNet_NL en Stichting E-Laad.
Zodra Maingau deze koppeling dus voor elkaar heeft, betekent dat voordeel voor Nederlandse bestuurders van EV's die AC 11kW of meer kunnen laden** . Zij betalen dan 27 cent of minder per kWh op alle laadpunten van deze aanbieders, zónder start- of connectie tarieven. En dat scheelt al snel 25% op je laadkosten in bijvoorbeeld een middelgrote binnenstad of parkeergarage van Nederland, zonder dat je daar een (flatrate) abonnement voor hoeft af te sluiten.
Wil je binnenkort met mij een rondje Benelux doen? En zullen we dan een leuk filmpje er van maken? Mag jij de elektrische auto kiezen. En rijden we dezelfde route als de vorige keer. Goed? Cameraman mee, Skip-bo voor tijdens het laden, lachen man. Als we dan stranden bij Malmédy dan openen we de fles wijn die ik meeneem. Of twee. En dan moet de cameraman maar verder rijden.
En als er helemaal geen uitdagingen blijken te zijn dan krijg ik een rectificatie van een stukje proza van de brandstof expert. Wat vind je ervan?
De ANWB....wat moet ik er toch mee.
Een jaar of twintig geleden begon ik met auto rijden. Je regelde je verzekering, je wegenkaart, de groene kaart in het dashboardkastje, je bandjes netjes op spanning, de ANWB wegenkaart mee, je ANWB/Wegenwacht lidmaatschap uiteraard ook- met zo'n mooie WW sticker op je achterruit- want zo ging dat gewoon in die tijd. Hoe anders is dit nu.
Ironisch genoeg is het de ANWB geweest die er met hun elektrische auto's website uit 2015 mij grotendeels heeft overtuigd om voor elektrisch rijden te kiezen toen ik mij 3 jaar geleden heftig aan het oriënteren was. Ik herinner me een mooie tabel met een stuk of 10 auto's, en een youtube filmpje van Autoweek, alweer vier jaar oud, met de dubbeltest van de E-Up, en de Renault Zoe.
Ik koos in de winter van 2015/2016 voor de Zoe. Direct na het plaatsen van de bestelling belde ik de ANWB om te vragen wat mijn lidmaatschap + wegenwacht naast de 'assistance' dienst van Renault nog voor toegevoegde waarde had. En wat ze eigenlijk precies doen als je gestrand bent zonder stroom met je EV, en je ze opbelt.
Het antwoord was: "Wij kunnen u met uw voertuig niet helpen, mijnheer, daar hebben we geen expertise voor. Het béste wat we kunnen doen is je afslepen naar een garage". Wel, Dat doet elke route service ook, je krijgt het zelfs gratis bij de aanschaf van je auto. Als je zonder stroom komt te staan dan brengen ze je in heel Europa zelfs vlot naar het dichtstbijzijnde laadpunt. Ze rijden pas weg als jij aan het laden bent. Nee, daar had deze krent zeker geen 100 euro per jaar voor over.
Dubbel lidmaatschap
Bovendien bleek dat ik samen met mijn vrouw ruim 10 jaar lid was dus dezelfde periode dubbel lidmaatschapsgeld betaalde, vanaf dezelfde bankrekening en vanaf hetzelfde woonadres. Ze zeiden dat dit al jaren niet meer nodig was, want één lidmaatschap per huishouden blijkt al jaren lang voldoende te zijn voor het hele gezin. Alléén had niemand daar een briefje over gestuurd ofzo, ze waren gewoon blijven incasseren. Een beetje hetzelfde als KPN of Oxxio, die je altijd stipt op tijd vertellen wanneer iets duurder wordt, maar gek genoeg dit altijd schijnen te vergeten wanneer je precies kan downgraden om 10 euro per maand minder te betalen.
Ik vroeg of ik voor 1 lidmaatschap dan geen restitutie kon krijgen, het ging immers om een aardig bedrag zo over al die jaren. Maar daar wilde de ANWB niet aan beginnen. Ook niet in de vorm van bijvoorbeeld een jaartje of twee geen contributie. Wat mij een mooie tussenweg leek. "Nee, geen sprake van" was het antwoord van de ANWB. Wij zijn een vereniging met leden en je betaalt contributie. "Oh ja, het is overigens december dus je moet nog een heel jaar, want maandelijks opzeggen of per kalenderjaar kan ook niet." En of ik aub nog wel even de laatste factuur wilde voldoen.
Op mijn vraag of ze weleens een onderzoekje deden naar stellen of gezinnen die al 10+ jaar op hetzelfde adres wonen en/of met dezelfde bankrekening meerdere lidmaatschappen betaalden kwam geen concreet antwoord .
Ik was erg boos, heb nog een klacht ingediend, maar het hielp helaas niet. Toen alles maar rigoureus opgezegd en sindsdien bespaar ik een boel centjes op een dienst die ik kennelijk dubbel betaalde maar nog nooit gebruikt heb. Tot zover mijn persoonlijke fittie met de ANWB. Who cares anyway.
Wat optimistischer
De laatste jaren was ik voorzichtig weer wat optimistischer geworden over de ANWB naar aanleiding van hun veelal neutrale of overwegend positieve houding ten opzichte van elektrisch rijden.
De ANWB biedt laadpassen aan, semi-snellaadpunten bij diverse restaurants, ze onderhouden enkele websites over EV's en zijn daar al een aantal jaren vrij positief over.
Het EV-imago brokkelt helaas heel snel af
Toch gaat er de laatste tijd steeds meer mis. Hun webpagina's over snelladers is heel erg verouderd en wordt al jaren niet meer bijgewerkt. De snelladers die ze zelf aanbieden, daar kan je alleen de Nissan Leaf mee opladen, want die heeft alleen een ChaDeMo stekker. (Dus geen AC43 voor AC snelladende auto's en óók geen CCS). Het lijkt alsof alle investeringen in EV zijn stopgezet.
Er is een ANWB snellader op station Ypenburg Den Haag die al hele lange tijd buiten dienst is, maar nog steeds op hun eigen website wordt vermeld. Op het hoofdkantoor van de ANWB in Den Haag staan een heleboel laadpalen van EV-Box met zúlke oude software erop dat moderne auto's hier niet meer mee geladen kunnen worden. Als je de helpdesk voor hun laadpas belt dan wordt je doorverbonden met ev-box, en ondersteuning op hun laadpalen geven ze ook niet meer. En zo lijkt het ANWB / EV imago steeds verder af te brokkelen.
De avonturen van Frank Buma en de rode Hyundai Ioniq
Het échte kantelpunt kwam echter toen ik dit youtube filmpje zag, over elektrisch in het buitenland rijden. Leuk topic, toch? Laat maar komen. De eerste keer dat ik het zag vond ik het nog wel een leuk en informatief filmpje ook. Het liet een aantal praktische problemen zien waar Frank toevallig tegenaan was gelopen tijdens zijn reis, en ondanks enkele zeer negatieve statements en sneren in de 2e helft eindigde hij toch redelijk positief met "Snelladen werkt echt!"
Tot iemand mij vroeg of ik ook dacht dat de bewuste trip in het filmpje niet bewust 'mislukt' was opgenomen. Doorgestoken kaart zou zijn, dus. Nu is het natuurlijk een soort van T.V. opname dus dat er in geknipt en geplakt is, just for the sake of het filmpje dat neem ik maar even aan. Maar het idee liet me niet meer los en ik ben het filmpje eens goed gaan analyseren. Na een tweede en derde keer kijken merkte ik dat er een aantal dingen niet logisch waren en simpelweg niet kónden kloppen.
Mythbusters
Welkom bij een nieuwe aflevering van Mythbusters. Vandaag: De avonturen van Frank Buma en de rode Hyundai Ioniq die elke 40km moest bijladen.
In het filmpje zie je ANWB redacteur Frank Buma die een reportage maakt getiteld 'ANWB Helpt: Elektrisch de grens over in 2017'. Het filmpje is van 7 december 2017, en het onderwerp betreft een idee om vanuit Frank's huis een rondje Benelux te rijden, via een Hotel in Luxemburg, daarna te overnachten bij de de kust in België in hotel Vayamundo te Oostende en vanuit daar weer terug naar zijn huis te rijden.
Wat gebeurt er: Onderweg gaat er van alles mis. Maar dan ook écht alles. Zo strandt hij bij een AC laadpunt in Malmédy, wordt hij geiced in Rambrouch, bezoekt hij een paar keer tevergeefs Tesla Destination Chargers waar je zonder Tesla niet altijd en/of zomaar mag laden, komt hij in dikke files terecht bij Brussel, weer geiced bij het hotel, enzovoorts, enzovoorts, enzovoorts.
Hij heeft zelfs zó veel pech dat er een enorme slechte soort karma over hem heen gehangen moet hebben dat weekend. Immers, op de reisverslagen van alleen deze maand al -van complete gezinnen die naar Italïe reden- lees je hier en daar wel een klein tegenvallertje, maar nergens zoveel pech als deze redacteur toch blijkt te hebben bij het rijden van dit kleine rondje Benelux in twee dagen, in een supernieuwe EV. Goed voorbereid ook nog eens. Hoe kan dat? En is het niet allemaal
wat té toevallig? Of zoeken we hier naar een conspiracy theorie die niet bestaat? Oordeel zelf.
Dit is het moment om het filmpje te starten. Kijk hem helemaal in 1x en let goed op. Best een authentiek en goed verhaal, toch? Informatief ook wel. Of toch niet?
Foutjes
Kijk eerst goed naar de scene rond 0:32 naar welke apps hij op z'n telefoon heeft staan. Goed gezien; The New Motion, Oplaadpunten, Chargemap, en Fastned.
Luister ook even heel goed rond de 1:35 naar wat Frank zegt, en ik quote:
"De huidige opleving van de elektrische auto is alweer sinds 2010 aan de gang. De tijd van pionieren, ligt inmiddels achter ons"
Als hij toen had geweten dat in de zomer van 2018 -met allemaal nieuwe modellen EV's op de markt- een redacteur in de kampioen zou schrijven dat de mensen met Elektrische auto's maar beter in Nederland moesten blijven, had hij je in je gezicht uitgelachen. (En terecht).
Myth I
Fastned A2 Maastricht
Verderop in het filmpje vertelt hij over hoe hij de reis aan wil gaan pakken. De Ioniq heeft een praktijkbereik van ongeveer 220km. Hij rijdt 190km per etappe, voor de zekerheid, en hij rijdt rustig. Twee goede tips en uitgangspunten.
De eerste laadsessie die hij plant is bij een Fastned station in Weert langs de A2. Nu weet ik niet precies waar Frank woont, maar gezien het feit dat hij over de A2 rijdt richting het zuiden, vermoed ik ergens in de buurt van Utrecht.
Hij moet dus van Utrecht naar Luxemburg. Dit is een afstand van 365 kilometer. Een snelle rekenaar ziet direct dat dit minder dan 2x190 is. En dat je aan 1 stop bij de snellader voldoende kan bij laden om het hotel te kunnen bereiken.
Waarom kiest hij dan toch voor Fastned A2 Weert? Dat is niet logisch. Weert ligt namelijk op 239 kilometer van Luxemburg en daarmee kún je Luxemburg niet halen. Het verhaal wordt nog gekker, want langs de A2 bij Maastricht staat een van de oudste Fastned stations, PRECIES op de helft, namelijk 180 kilometer van Utrecht vandaan en 176 km bij de stad Luxemburg vandaan. Met Nederlandse stroom had hij dus prima Luxemburg kunnen bereiken.
Goed, hij laadt dus bij Fastned Weert, in het filmpje zie je dat hij 184km op de GoM heeft staan, en na een paar fraaie cutscenes vertelt hij in de voice-over dat ze na maximaal 190km per trip de laadpaal op zoeken.
Weert - Malmédy is maar 119km rijden
Hij zegt erbij, en ik quote: "op die manier hebben we altijd nog wat stroom achter de hand, móchten we nog wat uit moeten wijken naar een alternatief laadpunt"
Ook dat is op zich een heel goed idee. Wat achter de hand hebben. Meestal enkele tientallen kilometers is wel genoeg, 25-30 zoiets.
Myth II
Vervolgens zien we hem om 3:12 *ineens* in Malmédy staan bij een AC laadpunt van ORES. Hij vertelt de kijkers dat de heuvels 'iets teveel' waren voor de Hyundai en hij eerder moet laden dan gepland. En dát, beste mensen, is echt héél erg vreemd. En ik zal je aantonen waarom, met nog meer mythes.
Myth III EV's rijden juist héél erg goed in heuvelachtig gebied, omdat je veel kilometers terugwint bij het dalen. Dit heb ik zelf ervaren in Zwitserland, met een veel oudere en minder zuinige EV dan de Ioniq. Het is dus niet logisch dat je na zo'n kort stukje 'spontaan' moet stoppen om bij te laden. Myth Busted.
Myth IV. Malmédy ligt slechts 119 (!) kilometer van Weert vandaan. Hoe kan je nu met een bereik van pakweg 200km 'stranden' op 119 km van je vertrekpunt? Wat is er met die overige 80 km gebeurd? Als je verbruik hoger is door heuvels, dan gaat dit over langere trajecten, over procentpunten, een keer 10% ofzo. Je gaat altijd ook weer ergens naar beneden, tenzij je op het puntje van een Alp ofzo wilt gaan laden, maar dat lijkt me in Luxemburg nou niet echt het geval. Bovendien is er nog wat stroom 'achter de hand' immers, hij hield 190km als maximum aan. Waar is de rest gebleven? 80km verdwijnt niet 'zomaar' --> Myth busted.
Myth V. Het laadpunt waar hij staat, is zo'n beetje het epicentrum van dark spots in Wallonië. Er is geen slechter punt in de hele Benelux te vinden waar in de nabije omgeving zó weinig alternatieven zijn. Als je op de chargemap kaart kijkt kun je dat heel goed zien. Malmédy is echt een enorme dark spot en dan op slechts één laadpuntje in het centrum van die darkspot vertrouwen is echt een heel dom idee. --> Myth busted.
Myth VI. Kijk met me mee op de kaart hier links. Dit is een kaart van CCS snelladers tussen Weert en Luxemburg. De W is Weert en de L... well you know.
De route via Maastricht en Luik levert je al 6 CCS snelladers op. De route over Aken zelfs 8 of 9. Midden in de rode cirkel ligt Malmédy. Het is lastig om elders op de kaart een cirkel te trekken die geen snelladers raakt.Als je dan toch een plek zoekt om 'toevallig' te stranden, waarom blijf je dan niet bij een hoofd of snelweg in de buurt maar zoek je the middle of knowhere op, zo'n 100km voor je eindbestemming? Niet logisch. --> Myth busted. Myth VI. Hoe heeft hij het enige laadpuntje in de hele omgeving gevonden? Reed hij 'toevallig' langs het straatje 'Rue de la Warchenne in Malmédy (wat helemaal geen hoofdweg ofzo is) of heeft hij het toch stiekem even opgezocht in een appje op zijn telefoon? Herinner je die apps nog? In de app van The New Motion, Oplaadpunten en Fastned kan je dat laadpunt in Malmédy niet eens vinden, want met die laadpassen/apps kan je het punt ook niet starten. Hij móet dus Chargemap gebruikt hebben, want Chargemap is immers de énige app die jou laat zien dát er in Malmédy een laadpunt is én waar deze staat. 'Toevallig' daar gestrand? Hou een ander voor de gek... --> Myth busted.
Dan terug naar het filmpje. Hij stelt hardop de vraag 'Hoe krijgen we die laadpaal nu aan de praat? (3:38) terwijl je een ingezoomd beeld ziet op de laadpaal van ORES met nota bene een dikke chargemap.com sticker erop.
Vervolgens zien we wat gehannes met zijn telefoon, hij weet niet hoe hij de lader moet activeren, SMS en de QR code scannen werkt niet. Ik zal een 'app' moeten downloaden, zo besluit hij. Daarna gaat hij op zoek naar een app die 'ores' heet. Hij vindt niets en besluit te bellen met Ores. Dit duurt natuurlijk lang en is een omslachtige manier om de laadpaal werkend te krijgen. Saillaint detail, voor de laadpalen van de ANWB kun je de ANWB niet eens bellen, en EVbox neemt na 17.00 of in het weekend niet eens de telefoon op. Maar dat terzijde.
Myth VII. Als je zo slim bent om een laadpaal op te zoeken en te vinden in Chargemap, waarom lees je de beschrijving dan niet? Direct zodra je het laadpuntje in chargemap aanklikt zie je namelijk dit hier rechts. Zie je de beschrijving onderaan?
"Foreign customers: use the 4411 app (iOS / Android) to create an account; add your credit card for payment. Costs: € 0,25 per session + € 1 per 30 minutes charging time."
Als je op je telefoon zoekt naar '4411' dan vind je ineens een gelijknamige app in de App store waarmee de laadpunten in de buurt van jouw GPS lokatie voorop je scherm verschijnen en de laadsessie gestart kan worden. Even je creditcard gegevens intoetsen en laden maar. Niet zo superhandig als een RFID kaart, da's zeker zo, maar wel te doen. En hij had de laadpaal toch al in chargemap gevonden, dus de omschrijving moet hij ook gezien hebben. Wel een laadpaal kunnen vinden maar de omschrijving even 'missen'? --> Myth Busted.
Terug naar het filmpje.
Myth VIII Om 5:35 zegt hij dat hij 2,5 uur in de auto heeft moeten wachten om genoeg lading te hebben voor het laatste stuk te rijden. Daar geloof ik echt geen jota van. Hij heeft 2,5 uur lang met z'n cameraman zitten dineren in een poepchique hotelletje en het laatste shot opgenomen toen het al donker was. Ten eerste hadden ze nog voldoende bereik (zie Myth IV) en ten tweede waren er onderweg snelladers genoeg, Ten derde, Frank is zeker geen dommerik. Uren gewacht? Niet geloofwaardig. --> Myth Busted.
Myth IX. De Hyundai Ionic laadt slechts met 7,4 kW op 22kW AC laadpunten. Dit betekent dat ze ongeveer 18kWh nodig hadden vanaf daar. (110km) Die hoeveelheid kun je met een Ioniq bij elke snellader in ongeveer 20 minuten bijladen. Als de auto echt zó leeg was dat hij zelfs niet 29 km naar bijvoorbeeld de snellader in Höfen kon rijden, waarom hebben ze dan niet even kort geladen om 30km af te leggen en vervolgens nog 20 minuten gaan snelladen bij Höfen? Dan waren ze met een uurtje vol genoeg geweest om Luxemburg te halen. Dan ga je toch niet anderhalf uur lánger wachten op een laadpaal waar je met 7,4 kW aan het druppelladen bent?
Als je een benzine kraan vindt waar benzine uit druppelt dan druppel je toch ook precies vol tot je je genoeg hebt om een fatsoenlijke pomp te bereiken? Maar volgens dit filmpje dus niet, Frank besluit derhalve 2,5 uur te gaan wachten tot de auto is volgedruppeld, en gaat daar dan 's avonds over mopperen voor de beeldvorming. Anderhalf uur langer wachten dan noodzakelijk? --> Myth Busted.
Myth X De volgende dag wil hij naar Oostende. Hij vertrekt vanuit Luxemburg met een volle batterij met 184km op de GoM. De afstand naar Oostende is 331km en dus heel makkelijk via slechts 1 snellader te bereiken. Op dit traject staan meer dan 40 snelladers, waarvan minstens 10 nota bene langs de snelweg A4 of E40 ernaartoe.
Hij doet er vervolgens de héle dag over een ritje van pakweg 3 uurtjes + 40 min laden, en geeft de laad infrastructuur, de files en het icen van laadplekken de schuld van zijn lange reis. Niet het editen, draaien en monteren van het film materiaal natuurlijk. Welnee. Myth busted.
Tesla Destination Chargers
Op 8:02 zegt Frank: "Dit is de tweede keer dat we bij een laadpunt aankomen, dat bij nader inzien, exclusief bedoeld lijkt voor één type elektrische auto. LIJKT. Want ik ben even binnen gaan informeren en wat is het geval; het rechter oplaadpunt is inderdaad exclusief voor Tesla's en het linker oplaadpunt mogen we gebruiken als we hier ook komen lunchen".
Myth XI Hier klopt ook weer helemaal niets van. Ten eerste. Tesla Destination Chargers zijn laadpunten op prive terrein, waar je -als je geluk hebt- gebruik van mag maken. Restaurants mogen hier een vergoeding, consumptie of zelfs een overnachting voor vragen. Iedere EV rijder weet dat, en daarom vind je deze punten ook niet in de bekende laadpalen apps omdat ze NIET publiek zijn.
Blijft de vraag, hoe heeft Frank dit punt gevonden? Je kan deze Tesla Destination Chargers op twee manieren vinden. De eerste manier is via de Tesla Destination Charger website, waar gewoon staat dat dat bedoeld is voor Tesla bestuurders. De tweede manier is, jawel, via Chargemap. Zodra je chargemap opent staat er PRECIES bij dat het een TESLA laadpunt is, of je er wel/niet kunt laden zonder Tesla en wat de voorwaarden dan zijn. Ergo, dit punt is absoluut expliciet opgezocht en hij is hier niet 'toevallig' tegenaan gereden. Er staan geen borden naartoe, het is geen publiek laadpunt, en je batterij was hier niet 'toevallig' leeg. sorry bro, --> Myth Busted.
De tegenprestatie 'lunch binnen 10 minuten' is natuurlijk wel wat vreemd, al had hij ook gewoon kunnen aangeven dat hij wel 10 euro wilde betalen, bij Fastned betaalde hij immers ook lachend een tientje. En als je echt omhoog zit dan ben je blij dat je daar toch even bij kan toppen. Het is een service die Tesla destination chargers je bieden, meer niet. Wees blij dat ze er zijn. Maar hij bedankt er stoer voor, en dat gaat natuurlijk ook makkelijk als je nog genoeg juice in je batterij hebt zitten. Hij hoefde uiteraard niet te laden.
Rond 9:10 moet hij in de loop van de avond nog 'via een snellader' in de buurt van Antwerpen naar Oostende toe om 'nog wat aan zijn avond' te hebben. Maar als hij bij bijvoorbeeld Amur -wat precies op de helft ligt op 182km van Oostende- gewoon had volgeladen bij de Allego langs de A4 dan had hij Oostende gewoon gehaald zonder verdere laadsessies.
Myth XII Als het dan al begin van de avond is, en hij is 's ochtends vertrokken, hoe kan het dan dat hij de hele dag tot aan de avond over 246 km heeft gedaan? --> 10 uur vanished? Myth Busted.
Terug naar het filmpje.
Het icen bij het hotel daar heeft hij wel een terecht punt. Ice-ing is een probleem, al zag ik daar van de week wel een geinige oplossing voor. Een anti-ice-cone. Echter zo'n extreem probleem is dat ook weer niet met al die snelladers in de buurt. Uiteindelijk kan hij wel laden en is hij 's ochtends weer helemaal vol. Tóch moet hij 's ochtends alsnog 'onder de rook van antwerpen' naar een snellader toe.
Wel een gek verhaal, want hij heeft het over 'gelukkig konden ze laden' terwijl hij pas 119km onderweg was en hij op die lading zelfs gemakkelijk Breda halen kon, waar hij vervolgens maar 10 minuten hoefde bij te laden om zijn huis te bereiken.
In plaats daarvan besloot hij om vlakbij zijn huis weer een half uur de Fastned te bezoeken want dan hoefde hij thuis niet 10 min met al zijn bagage te lopen van de laadplek naar zijn woning.
Myth XIII Stel je voor je zit in zo'n situatie. Wat doe je dan? Juist, je rijdt naar huis, je zet je bagage binnen neer, en je rijdt de auto naar de laadplek. Daarna loop je 10 minuten naar huis. Zonder bagage natuurlijk. Was geen probleem geweest. Máár raarder is nog; dat hij bij het hotel een Granny charger (230v) gebruikte. Hij heeft zelfs een verlengsnoer erbij. Hij had dus ook prima thuis nog een tijdje of zelfs een nachtje kunnen opladen. Snelladen was niet nodig. Myth Busted.
Kortom er zijn zóveel tegenstrijdigheden en toevalligheden in deze video dat ik niet geloof dat dit écht zo ging. Wél een heel goed en terecht punt is dat hotels laadplekken vrij moeten houden en snelladers nog steeds niet op de Nederlandse (ANWB....) borden wordt aangegeven.
Natuurlijk is het filmpje een beetje geregisseerd maar waar het werkelijk om gaat is de beeldvorming. In de Youtube comments zie je dingen als 'wat een gedoe, daarom rijd ik nog geen EV' 'Hiervoor blijf ik dus Hybride rijden' en meer dan dergelijke reacties. De ANWB zet een veel te negatief beeld neer.
Als elke EV rit zo zou verlopen zou niemand met z'n EV een lange reis maken. Toch lees ik deze zomer bijna elke dag tweets, posts en reisverlagen van mensen die met Ioniqs, Zoe's, Leafs, en e-UP's (allemaal kleine EV's dus) gewoon half europa doorcrossen! Van de Noordkaap tot aan Kroatie, geen enkel probleem.
Waarom draagt de ANWB aantoonbaar -keer op keer- bij aan deze negatieve beeldvorming van EV's in het buitenland? Wat is het doel daarvan? Bang voor telefoontjes over gestrandde reizigers bij Oberhausen of Antwerpen? Of is de reden dat jullie laadpas het bij Hazeldonk al niet meer doet? Heeft het misschien te maken met jullie doelgroep, de oudere Nederlander met een caravan ofzo ?
WAT is het? Vertel het ons, want aan deze negatieve beeldvorming heeft volgens mij niemand iets.
Dan nog een persoonlijke noot aan Frank Buma;
Frank, bedankt voor je leuke video, zonder dit stukje materiaal had ik tenslotte ook niets om over te schrijven. Verder staat de uitnodiging echt, misschien kunnen we samen een video'tje opnemen, je weet me wel te vinden. Alle kritiek is uiteraard niet persoonlijk maar puur professioneel en om aan te tonen dat voorlichtingsfilmpjes soms een andere boodschap kunnen bevatten dan dat ze je in eerste instantie kunnen laten denken.
Ik weet dat je op persoonlijke titel wat kritiek hebt gekregen, wat ik persoonlijk erg betreur want jij doet ook gewoon maar je werk. Maar laat je er niet van weerhouden om met de community samen dingen op te pakken in plaats van meer afstand te bewaren.
Hopelijk zet dit mensen aan het denken, en zien ze nu wat meer de mogelijkheden. De hele trip van Frank had compleet onvoorbereid gekund, met 1 laadpasje van The New Motion, 3 snellaad sessies in het hele weekend, en 2x normaal of granny-chargen bij -of in de buurt van- het hotel. Met tijd genoeg over voor allerlei andere leuke dingen. En dat weet Frank ook best wel.
Het gewraakte artikel van Erik Jan
Als laatste dan nog heel even over het bizarre stukje van Erik Jan de Jong, hun 'expert' over tanken in het buitenland.
Er ontstond terecht wat commotie op Twitter, en de vraag werd gesteld waaróm de ANWB dit bizarre advies aan hun leden geeft én of de ANWB nog gaat rectificeren. Ik besluit hierbij tot een open dialoog en ik hoop dat Erik Jan erop reageert.
Beste Erik Jan.
Een EV opladen is niet hetzelfde als tanken. 'Brandstof heeft overal in Europa dezelfde kwaliteit' roep je hard. Maar elektriciteit is geen brandstof, Erik. Je verbrand het niet. Je consumeert het.
Je 'tankt' het niet. Je laadt het. En in heel Europa heeft elektriciteit ook dezelfde kwaliteit.
En weet je wat nou het mooie is? In heel Europa zijn miljoenen stopcontacten. Op campings, hotels, vakantieparken, pretparken en allerlei andere mooie plaatsen met allerlei soorten en maten, krachtstroom, campingstekkers, oplaadpunten zo je wilt. Overal waar je je mobieltje kan opladen kan je ook je auto opladen, Erik Jan. Echt waar. Iedereen. Niet alleen de pioniers.
Wel 70 tot 80.000 stuks auto oplaadpunten alleen al, door heel Europa. Bij hotels, supermarktketens, Ikea's, snelwegen, OVERAL. Wel meer dan 5000 snelladers. Dat zijn grote apparaten waarmee je in een half tot een heel uurtje weer helemaal volgeladen bent voor honderden kilometers. Je kan ze zien onder ander in het filmpje van je collega hierboven.
In Nederland en Duitsland alleen al staan 5 tot 8x zoveel laadpalen dan benzinestations. Er zijn diverse modellen EV's waarmee je met 2 tot 3x snelladen gewoon midden in Frankrijk of in Oostenrijk zit. Waarom dan zo'n bizar advies geven?
Alleen voor ECHTE pioniers? Je collega hierboven riep vorig jaar létterlijk dat de tijd van pionieren inmiddels ver achter ons ligt.
Verschillende stekkers? In heel Europa kan je met 1 soort stekker (type2) terecht op ELK normaal laadpunt. Dat is nou nét toevallig iets wat wél aardig goed geregeld is.
Ik wil best geloven dat je een Expert bent op het gebied van tanken in het buitenland. Heus. Maar als je niets van laden of van EV rijden weet, is het soms gewoon handiger om even niets te zeggen.
Wat is er gebeurd? Ben je bij de vorige meeting niet bijgepraat? Was je EV-collega op vakantie en moest jij van afdeling Peut even invallen? Hadden ze te weinig ruimte op de pagina waardoor er ook iets over EV geroepen moest worden? Wát is er in godesnaam bij de ANWB gebeurd dat dit stukje proza met jouw naam er als 'expert' onder is afgedrukt?
Je weet er gewoon niets vanaf, Erik Jan. En dat geeft niet. Echt niet. Maar wees een vent en zeg gewoon Mea Culpa jongens, ik weet er inderdaad geen bal vanaf, sorry, ik zal het artikeltje even rectificeren. En hebben jullie misschien nog een leuk tipje voor me want ik ben wel geïnteresseerd in oplaad mogelijkheden in het buitenland en misschien kan ik dan ook oplaad-expert worden. Dat je straks bij de koffie automaat fluitend het verschil tussen 1- en 3-fase stroom uitlegt en het over de mode2 en mode3 laden hebt. Kijk, dán werk je weer aan een ANWB die zijn imago aan het herstellen is.
En tot die tijd, -sorry- kunnen we jullie echt niet meer serieus nemen als het over EV's gaat, beste Erik Jan en beste ANWB.
Gaan wij ondertussen verder met vertellen over het gemak van goedkope Europese laadpassen en de mogelijkheden die daar de afgelopen 6 jaar al zijn ontstaan. Als mensen weinig zin hebben om zich te verdiepen kunnen ze met slechts één laadpasje naar Barcelona, Rome, Berlijn, Londen en de Noordkaap. Het kan zelfs gratis, als je echt een goede speurneus bent.
Mobiliteit houdt natuurlijk niet op bij de grens. Neem EV rijders serieus en kijk eens om je heen in het buitenland tijdens je buitenland-brandstof-expert-werk. Misschien zie je dan op de snelweg bij alle brandstofborden ook snelladers op grote verkeersborden goed aangegeven.
Mogelijk kun je er bij een paar andere collega's werk van maken? Ze zoeken daar nog mensen want waar deze borden in heel Europa hangen, ontbreken ze nog steeds in het ene landje waar de ANWB deze bordjes regelt. Ik geloof dat ze nu een jaar of zeven achter op schema lopen daar. Wellicht is dat wat voor je?
Buitenland is eng brrrr help - kom met ons mee met de georganiseerde reis naar Schotland!
Na meerdere kritische vragen en veel mooie EV-vakantiekiekjes vanuit heel Europa die naar de
ANWB werden gestuurd kwam uiteindelijk de volgende reactie vanuit de ANWB.
Instant vertaling: Tjemig wat een gedoe gasten met jullie EV shit. Ga gewoon lekker tanken joh.
Wat zou de Social Media expert "^WK" Bedoelen met 'zo' ? Zonder uitlaatgassen? Zonder CO2? Zonder brandstofkosten? Zonder stesss? Zonder tanken? Zonder advies van de ANWB? Zonder gezeik? Je moet er maar schik in hebben. Het staat er echt. Gelukkig zijn er heel veel EV rijders die er inderdaad schik in hebben.
En @anwb, als jullie dat nou eens wat meer promoten in plaats van mensen betuttelend te adviseren in Nederland te blijven en maar een groepsreisje bij jullie te boeken met hun Tesla of Leaf, misschien dat jullie imago dan nog wat gered kan worden.
Jullie willen mensen toch weer 'op weg' helpen,? Dit is in elk geval zeker niet de juiste weg.
Daarnaast kunnen alle moderne EV's snelladen. Hier zijn 3 types stekkers voor: AC43, chademo en CCS. Snelladers hebben vrijwel altijd 3 vaste kabels met deze stekkers zodat er geen extra kabels nodig zijn onderweg, en elke auto bij de snellader terecht kan. Fastned bijvoorbeeld ondersteunt alle standaarden. Een Tesla kan naast de bekende superchargers aan zowel Chademo (50kW) als AC43 (22kW) worden opgeladen. Niet-tesla's kunnen helaas niet bij de Tesla Superchargers terecht, vaak wel bij de Tesla Destination Chargers (11/22kW) die vaak te vinden zijn nabij hotels en restaurants.
