Om me heen zie ik witte bergtoppen, die verraden dat we nog midden in de Alpen rijden. Het wil nog niet echt vlotten met de gemiddelde kilometers per uur. Één troost, met een brandstofauto was dit ook het geval geweest. De weg van het resort in Pampèago naar beneden was bezaaid met sneeuw en zoutresten waardoor we letterlijk met 30 km/h naar de autostrada A22 zijn gesukkeld.
Van de 50% die de batterij nog aangaf bij het parkeren van de auto afgelopen woensdag was zonder gereden te hebben alweer 5% verdwenen. Toen we instapten gaf de meter 45% lading en 65 km aan als actieradius. Hiermee zouden we de eerste etappe naar de Brennerpas van 119 km niet gaan halen.
Om 6:45 zijn we gaan rijden en een uurtje later waren we bij de oprit. (44 km). Omdat we best een eind in hoogte gedaald zijn hebben we door regenereren ook weer kilometers erbij gekregen. Behoorlijk wat zelfs; want naast de 44 die we gereden hebben, stond de actieradius meter nu op 88km. Hierdoor hebben we er 67km netto bij gekregen. Toen we de snelweg opdraaiden moesten we nog 77km afleggen. Tegen alle verwachtingen in bleken we dus ineens 11km over te hebben.
Maar zelfs met deze 11km extra durfden we er niet op te gokken dat we de Brennerpas ook echt zouden halen. De hele route was immers omhoog en dit kleine verschilletje zou niet genoeg zijn om dat te compenseren. Via de app van D-mobility vond ik ongeveer 40km voor de Brennerpas nog een 22kW laadpuntje aan de "Via Brennero" in het dorpje Brixen om nog een paar procentjes bij te plussen. In dit dorpje stonden er nog een paar voor 'just in case' . Het is nooit onverstandig wat alternatieven achter de hand te hebben.
Het bleek een mooie gelegenheid om even te ontbijten. Gelukkig zat er een bistro' tje naast dit laadpunt dus dat kwam goed uit. Toen we aan kwamen rijden gaf de meter nog 39km / 19% aan.
De temperatuur was nog steeds onder nul en ik had dus geen idee met wat voor snelheid de batterij zich zou vullen. Uiteindelijk bleek er in 37 minuten zo'n 6kWh bijgeladen te zijn, de laadsnelheid is dus ongeveer 10kW geweest.
Natuurlijk stond heel Oostenrijk weer vol met files naar zowel het noorden als het zuiden. Vooral bij de grensovergang richting Duitsland was erg veel file dus we volgden weer eens de alternatieve Tom-Tom route die dan zogenaamd 25 min. sneller was maar waar je uiteindelijk binnendoor in net zo' n lange rij terecht komt.
De late lunch in
Memmingen begon om 14:30.
We begonnen behoorlijk van het schema af te wijken door al die files.
Een hotel overnachting hebben we daarom overwogen. Echter op zo' n terugreis wil je vaak toch liever doorrijden naar huis, ook al wordt het dan wat later. Na een beetje rekenen zouden we rond 02:00 thuis aankomen en dat was voor ons nog wel acceptabel. We besloten daarom -als er geen files meer bijkwamen- dit te proberen.
Op de parkeerplaats van de Media Markt was de laadplek keurig vrij gehouden door de overige automobilisten.
Vaste prijzen kunnen voordelig zijn
Deze snellader van Allego is met meerdere passen bruikbaar, met verschillende tariefstellingen. Uiteindelijk bleek de Plugsurfing sleutelhanger de goedkoopste laadpas met €7,45 per laadsessie. Als je een forse hoeveelheid laad, (meer dan 20kWh) kun je met die vaste tarieven toch aardig wat voordeel behalen.
Bij een gemiddelde Nederlandse publieke laadpaal betaal je ongeveer 30-35 cent per geladen kWh. Als je de batterij van de Zoë bijna leeg zou rijden en je zou 37 kWh laden voor €0,35 per kWh ben je bij zo'n laadpaal ongeveer €13,- kwijt.
Ik heb daarom 13 euro als absoluut maximumbedrag genomen voor een volledige laadsessie. In de praktijk heb ik uiteraard geprobeerd niet meer dan €10,- per laadsessie of €0,27 per kWh te betalen. Met een volle batterij rijd je in de winter zo'n 200 km waardoor je dan op een nette prijs van €0,05 / km uitkomt. Gratis laadpalen zijn natuurlijk het beste maar die vind je niet zo vaak meer langs de snelwegen.
Maargoed, terug naar Plugsurfing. We hebben bij deze laadsessie 33kWh geladen en daarmee kwamen we uit op een kWh prijs van €0,23, dikke prima dus!
Om 15:35 reden we weer verder met 85% / 204 km lading, nog steeds wel op schema om 02:00 thuis te komen. Vanaf hier hebben we gelukkig geen files meer gezien. Bij Ulm gaf de TomTom aan dat er nog wat file stond richting Stuttgart dus we reden door naar het noorden richting Würzburg. Hier was het heerlijk rustig op de weg en konden we met 100km/h doorhobbelen naar het volgende laadpunt. Je kunt vanaf hier nog verder naar het noorden (Würzburg) of linksaf de [6] op richting Heilbronn. We kozen voor Heilbronn omdat hier meer snelladers langs de route staan en je dan meer backup-mogelijkheden hebt bij mogelijke problemen.
De Slam laders bij Satteldorf
Zodoende belandden we om 17:20 bij
Autohof Satteldorf alwaar een rijtje met 4 'slam' laders stond opgesteld. Ik was hier wel wat huiverig voor, ik had in diverse EV reisverslagen van o.a.
Gertjan van Bers gelezen dat die krengen nogal onbetrouwbaar waren.
Ik las op Chargemap dat de laders een software update gehad hebben en nu beter werken. Zoals altijd had ik ook alternatieven in de buurt achter te hand dus ik besloot het erop te gokken en we draaiden om 17:25 het terrein op.
Het ging bij aankomst direct mis doordat ik de eerste van de vier laadpalen activeerde welke een 22kW laadpaal bleek te zijn. Dit staat verder nergens aangegeven, het display' tje erop werkte niet (goed) waardoor het letterlijk gokken werd. Ik herkende het gelukkig als zodanig omdat er een vrij dunne laadkabel aan zat. Op de twee rechter palen zat een dikkere kabel voor AC laden. Dus snel de laadsessie afgebroken en nu maar hopen dat Plugsurfing me niet €5,45 voor deze mislukte laadsessie in rekening brengt. Hier maakten we ook voor het eerst kennis met het fenomeen 'verschillende AC laadsnelheden op dezelfde plek' . Iets wat later nog van pas zou komen.
Het display van de rechter paal werkte ook niet maar hij piepte wel bij het aanbieden van de sleutelhanger en de laadsessie startte gewoon goed op 43kW. Tijdens een wandelingetje met de kinderen kreeg ik een paar telefoontjes van wat privé omstandigheden waardoor ik vanaf hier niet superscherp meer met de reis meer bezig was. Dit is gelijk de reden waarom de 2e helft van dit blog vandaag pas verschenen is :-)
Door deze samenloop van omstandigheden vertrokken we een kwartiertje te laat, om 18:37 pas, met 89% / 215 km op de teller op weg naar Heilbronn.
Met de terugreis zijn we bewust zonder planning gaan rijden. Één van die dingen waar je dan geen rekening mee houdt is wanneer je precies de lunch nuttigt of tijd uittrekt voor het avondeten. We zijn vroeg weggegaan waardoor we merkten dat dit voornamelijk de kinderen toch wel op begon te breken en we het avondeten wat naar voren moesten halen zodat ze daarna een dutje konden doen achterin de auto.
Ik zocht het dichtsbijzijnde 43kW laadpunt op d.m.v. de Chargemap App waarin ik een filter had gezet zodat alleen de 43kW (maximale snelheid voor de Zoë) laadpunten zichtwaar waren.
A5 / Hardtwald
En hoewel de batterij dus nog half vol was zijn we rond 20:00 dus gestopt bij
Raststätte Hardtwald Ost alwaar een uiterst verantwoorde junkfood maaltijd genuttigd kon worden en we daarna de kinderen met pyama en deken een zo goed mogelijk ' bedje' konden geven achterin de auto.
Voordeel van aankomen met een halfvolle batterij is dat we dit keer wel volledig tot 100% konden laden, er zat immers nog 41% in en een uurtje ben je maar zo verder. Zo ontstond hier het idee was om zuinig aan te rijden en na deze laadstop nog 1 goeie laadstop te maken aangezien vanaf hier het nog 447km rijden was naar huis.
Even snel aangesloten aan de rechterlaadpaal en naar binnen. Toen we terugkwamen merkte ik dat de batterij nog niet volledig vol was :/ ... Het bleek dat van de twee identiek uitziende snelladers de rechter variant nog een 22kW versie was. Hierdoor was er tegen 21:00 slechts 45% bijgeladen en reden we alsnog weg met 86% / 220 km actieradius. En dat terwijl de 43kW snellader er dus naast stond en vrij was (!). Enfin. Dat hoort erbij.
Het plan van één laadstop hebben we daarmee maar opgegeven, want naast dat het al krap zou worden, beperk je je ook in je keuzes tot laden op een plek waarbij je met zó weinig range overblijft dat je nauwelijks meer mogelijkheden tot een fatsoenlijke backup laadplek in kunt bouwen. Als de laadpaal dan om een of andere reden niet werkt moet je uitwijken naar tragere laadpalen in de buurt, of -in het ergste geval- de 230V lader (10km / uur) erbij pakken. Dat was een scenario waar we op dat tijdstip met 2 slapende kinderen achterin toch niet echt naar uitkeken dus dat plan werd gauw weer in de ijskast gezet.
Montabaur Oost en het mysterie van de laadsnelheden
Het volgende laadpunt wat ik had ingepland op ongeveer 200km was
Raststätte Montabauer Ost. alwaar we 22:50 aan kwamen met nog 23 km actieradius. Helaas weer vette pech hier.
Hoewel alle apps (Chargemap, The New Motion & Plugsurfing) aangaven dat hier 43kW AC beschikbaar was, stond er op het display 22kW AC vermeld. Op de stekker stond wél in koeieletters 43kW AC. Helaas stond er dit keer geen laadpaal naast en hadden we nog maar 10% lading over. Uitwijken zou dus wel wat spannend worden. De enige manier op er achter te komen welke snelheid zo' n paal dan biedt is dan simpelweg aansluiten en meten wat je in de praktijk krijgt.
Laadsnelheid klokken
Ik besloot de auto aan te sluiten en te gaan klokken om te kijken hoe snel het ging. Elke minuut kwam er 1% bij. (43kW is ongeveer 40 sec en 22kW is ongeveer 80 sec).
Omdat het 60 seconden was dacht ik dat hij in elk geval sneller dan 22kW was en daarmee dus een 43kW versie. Maar na een kwartiertje duurden de minuten steeds langer (+75 sec) waardoor ik besefte dat we hier toch met een 22kW versie te maken moesten hebben. Van alle indicatoren bleek het display helaas gelijk te hebben. Inmiddels stond er toch 23% geladen op het dashboard, dus het laden pruttelde opzich wel verder. En omdat de kinderen achterin al in slaap waren gevallen hebben we zelf ook maar even een tukje gedaan.
Ik had uitgerekend dat we ongeveer 50% lading nodig hadden om
Ohligser Heide (115 km) te bereiken, een snellader langs de A3 vanuit waar bij een goede lading ons huis te bereiken is.
Overigens voor het eerst deze reis was The New Motion hier ineens heel voordelig. €0,06 per minuut oftewel €3,60 voor deze laadsessie van 20kWh. (€0,18 / kWh).
Drie kwartier later zo rond 23:45 Tikte de meter 59% aan en dat vond ik wel genoeg. Met 127km op de actieradius meter onze weg vervolgden we onze weg naar
Ohligser Heide. Het punt waar we conform planning nu al een kwartier hadden moeten zijn.
Het werd inmiddels ook kouder en het begon te sneeuwen. Bij aankomst was het -1 gr, nu alweer -4 graden celcius. Hierdoor moest ik rustiger rijden dan verwacht (96km/h cruise control)
Ohligser Heide
01:05. Yes! Erg laat maar toch blij rolden we
Ohligser Heide binnen. Snel aangesloten voor de allerlaatste procentjes van de trip bij te laden. Ohligser Heide was tot februari 2018 een gratis Tank&Rast snellader. Gewoon aanpluggen en het werkte. Helaas is ook deze nu overgenomen door Innogy en moet je hem nu verplicht met die
verschrikkelijk onhandige e-kWh app van ze bedienen. Daarbij moet je van tevoren aangeven in stapjes van 10 minuten, hoe lang je gaat laden. Elke 10 minuten kost €1,30 welke met creditcard of paypal vooraf voldaan moet worden. Ik stelde hem op een uur in en rekende €7,80 af waarna het laden begon.
Door de kou haalde ik een snelheid van 30kWh waardoor er om 2:06 tot 75% / 170 km geladen was. De afstand naar huis was 165 km dus dit zou moeten kunnen. Met -4 en wind tegen echter zou het geen gemakkelijke opgave worden waardoor ik bij vertrek direct de cruise control op 96 km/h heb vastgezet.
Het laatste stukje
Het eerste deel in Duitsland ging vrij goed, het verschil tussen de te rijden afstand en de actieradius meter bedroeg op een gegeven moment 16km. Maar naar mate de Nederlandse grens dichterbij kwam, liep dit verschil steeds verder terug waardoor ik in snelheid terug moest zakken om zonder extra lading thuis te komen. Ik zakte met stapjes van 2km terug in snelheid tot er bij Duiven ergens het verschil nog 2 km was en niet groter werd (dus ook steady 2km bleef). Hierdoor moest ik vanaf daar met 82 km/h verder rijden tot aan Hoenderloo.
Tussen Arnhem en Apeldoorn zit een heuvel van de Veluwe en omdat ik al vaker op het randje van de 0% heb gereden wist ik inmiddels dat als je met 10km range nog bovenop de heuvel komt dat je ons huis nog prima haalt met de geldende maximum snelheden en een range tussen de 0 en 2%. En zelfs dán zitten er nog wat reserve km's in.
...En weer thuus
Om 03:59 kwamen we thuis aan met 2% bereik (7km) en waren we na een reis van 21 uur met zijn allen wel toe aan een goeie nacht slaap. De auto nog even aangesloten en deze was pas om 09:15 weer helemaal vol (100% / 225km) haha. (Je krijgt daar mailtjes van, ik lag natuurlijk nog te pitten op dat tijdstip)
Cijfertjes en statistieken
Traject: Apeldoorn - Pampéago vice versa
Temperaturen
Gemiddelde buitentemperatuur heenreis: 5 gr
Gemiddelde buitentemperatuur terugreis: -2 gr.
Afstanden en totalen
Totaal gereden kilometers: 2163
Gemiddeld verbruik kWh/100km: 18.2
Gemiddeld aantal kilometers per kWh: 5,5
Totaal aantal kWh benodigd: 443 kWh
Teruggewonnen dmv regenereren: 48 kWh
Netto benodigde elektriciteit: 395 kWh
Prijs per kilometer over 2163 km 2,9 cent
Snelheden
Gemiddelde snelheid: 66 km/h
Doorlooptijd heenreis inclusief laden en files 19,5 h
Doorlooptijd terugreis inclusief laden en files 21h
Laadpunten en kosten heenreis
Locatie hoeveelheid prijs prijs/kWh
1. Thuis / Apeldoorn 41 kWh gratis (100% zon) 0
2.
Raststätte Fernthal West 36 kWh gratis 0
3.
Darmstadt 37 kWh €9,25 €0,25
4.
EnBW Stuttgart 34 kWh €11,90 €0,35
5.
McDonalds Kempten 38 kWh €7,50 €0,20
6.
Brennerpas A22 Italia 29 kWh gratis 0
Totaal 215 kWh 28,65 €0,13
Prijs per kilometer: 2,6 cent
Laadpunten en kosten terugreis
Locatie hoeveelheid prijs prijs/kWh
1. 230V lader @ hotel 4 kWh gratis 0
2.
Brixen 10 kWh €4,- €0,40
3.
Brennerpas A22 Italia 31 kWh gratis 0
4.
Memmingen 33 kWh €7,45 €0,23
5.
Satteldorf 28 kWh €7,45 €0,26
6.
Hardtwald Ost 17 kWh €3,42 €0,20
7.
Montabauer Ost 20 kWh €3,60 €0,20
8.
Ohligser Heide 28 kWh €8,60 €0,31
Totaal 171kWh €34,25 €0,20
Prijs per kilometer 3,2 cent
Totaal generaal 386kWh €62,90 €0,16
Final Thoughts
Als gezin rijden we nu bijna 2 jaar met veel plezier in onze Renault Zoë en Twizy. We hebben geen fossiele-brandstof voertuigen meer. Dit bevalt in alle opzichten heel goed.
Tóch zijn er situaties waarin een benzine of diesel auto comfortabeler kan zijn dan een EV met een radius <300 km. Een wintersport vakantie rit is daarbij wat mij betreft het ultieme voorbeeld van, en derhalve de grootste test die een EV moet doorstaan om als gezins auto door te kunnen.
Door o.a. beperkte bagageruimte, lage temperaturen en grote afstanden was de reis alleen al een flinke uitdaging. Natuurlijk kun je voor die week een benzine auto lenen of huren. Maar zeg nou zelf, wat is daar nou leuk aan? ;-)
Als je aan zo' n reis begint weet je dat je lang onderweg gaat zijn. Nog afgezien van de files minimaal 8 uur laadtijd in totaal voor 320 kWh in het gunstigste scenario waarbij je dus thuis en op bestemming tot 100% vollaadt.
Toch hebben we er heel bewust voor gekozen. Een goede voorbereiding en planning zijn daarom essentieel. Voor de heenreis had ik een simpel tabelletje gemaakt met alle laadpunten, plus voor elk laadpunt een alternatief ervóór en erna. Dit had ik afgedrukt en in de zonneklep geplakt. Op de heenreis heeft dat voor veel rust gezorgd omdat je precies weet wat de volgende stap zal worden.
Dat merkte ik gek genoeg pas op de terugweg toen ik met 2 smartphones en een laptop continu bezig was met de volgende stap. En dan nog maak je fouten. Het nadeel van zo' n voorbereiding is overigens wél dat je route min of meer vastligt, tenzij je dus alsnog ad-hoc aanpassingen gaat maken en uitzoekt wat je volgende laadstop zal worden.
De hamvraag
Kun je met een Renault Zoë met je gezin op wintersport? Jazeker kan dat.
Maar je moet wel offers brengen, waarbij 'tijd' een cruciale factor is.
Daarnaast moet je je erg goed voorbereiden en niet bang zijn voor wat tegenslagen.
Wat moet er nog veranderen voordat EV wintersport mainstream wordt?
Hoewel de industrie goed bezig is zie ik nog wel een aantal knelpunten die in het buitenland opgelost moeten worden:
- Laadplekken langs de snelwegen moeten minimaal van 2 laadpalen worden voorzien, het liefst op een soort plein waar ICE auto's en vrachtwagens in het geheel niet op kunnen (zie Brennerpas)
- Informatievoorziening moet veel beter, is nu te versnipperd over tientallen apps
- Elke snellaadpaal dient een betaalterminal te krijgen met zo'n zelfde soort systeem als een onbemande pomp (eerst pinnen, daarna afschrijven wat je daadwerkelijk hebt verbruikt). (Zie McDonalds Kempten)
- Elke normale laadpaal moet betaalbaar toegankelijk zijn met 1 laadpas in heel Europa (roaming moet nog veel beter)
- De tarieven zijn nog een puinhoop door o.a. gebrekkige wet- en regelgeving. Dit moet markt conformer (Zie NL roaming systeem)
Als deze punten de komende jaren worden opgelost en de batterijen van EV's ook groter worden dan voorzie ik een mooie tijd voor alle EV rijders als het om vakantie ritten gaat. Tot die tijd blijft het een kwestie van pionieren en ik hoop dat mijn blog jou daar als lezer een klein beetje mee kan helpen. Daarom hier nog een lijstje met do's en dont's en pro's en cons van deze reis:
Wel doen:
- Plannen, voorbereiden, laadstops checken met foto's en comments van gebruikers
- Bij een snellaadstop stoppen waarbij binnen een kleine straal alternatieve laadpalen zijn
- Ruim de tijd nemen
- Meerdere laadpassen regelen voor de gebieden die je gaat bezoeken alsmede EU laadpassen.
- Ook de apps van de diverse aanbieders in het buitenland op je telefoon zetten
- Neem een grote / unlimited databundel op je mobiel
- Geef feedback in je favoriete apps, bevestig of het laadpunt nog goed werkt.
- Plan een lunch / overnachting / diner tijdens de laadstops.
Niet doen:
- Jezelf afhankelijk maken van toeval/lot door o.a.
- Doorrijden tot de laatste kilometer zonder alternatieven in de buurt
- Zonder enige kennis van zaken op pad gaan
- Haast hebben
Algehele conclusie
Pro's
- Met een EV de bergen in rijdt zeer comfortabel. Geen gedoe met schakelen, altijd voldoende vermogen, en het regenereren is echt heel erg relaxed. Bovendien rijdt het heel rustig en stil.
- Het is erg goedkoop, voor €63 reis je met 4 personen naar Italië en terug.
- Er is geen druppel fossiele brandstof voor nodig
- Je neemt voldoende pauzes onderweg
- Voorverwarmen en geen 'start' problemen
- Bij bijna elke bestemming mag je (in overleg) opladen op een normaal stopcontact
Con's
- De gemiddelde snelheid ligt lager dan in een ICE voertuig.
- De reis duurt een behoorlijk stuk langer door de laadstops
- Met extreme koude (-15) wordt het laden moeilijker
- Kennis en ervaring van laden / laadpassen / laadnetwerken kan noodzakelijk zijn
- (snel-)laadnetwerk nog lang niet waterdicht
- Nieuwe technologie kan ook wel eens stuk gaan en dan is er meestal geen expertise dichtbij (lees: bij een gemiddelde kwik-fit in de buurt)
Volgend jaar
Volgend jaar wil ik het zeker weer proberen, maar dan wel wat efficiënter en ook op de terugreis een overnachting erbij ingepland. Ik denk dat ik dan een route ga plannen die in alle fronten afwijkt van wat elk navigatiesysteem suggereert, om de massa een beetje te ontwijken. Maar dat zien we dan wel weer.
Bedankt
Ik vond het leuk om dit avontuur met jullie (Tweakers.net forum leden, Renaultforum leden, diverse collegae, familie, tweeps etc) te delen en hoop mensen hiermee te inspireren om zelf ook zo'n reis te maken. Alles kan, als je maar echt wilt en niet in de onmogelijkheden blijft hangen.
Bedankt voor alle views!
Comments below.
